TÀI CHÍNH -
Tháng 5/2018
65
hoàn toàn vào tháng 6/2001. Kể từ đó, bộ chuẩn mực
này dần dần được nâng cao sau năm lần sửa đổi tiếp
theo bao gồm cả lần sửa đổi mới nhất. Trong bản
sửa đổi gần nhất, Viện Kiểm toán nội bộ Hoa Kỳ
không tạo ra thay đổi nào về Đạo luật về đạo đức
hay định nghĩa của KTNB nhưng có một số thay đổi
đáng lưu ý về nội dung như:
- Lần đầu tiên đưa ra ví dụ về báo cáo chức năng
cho Ban giám đốc (chuẩn mực 1000).
- Yêu cầu báo cáo của KTNB cho nhà quản lý cấp
cao và hội đồng quản trị phải bao gồm báo cáo về
rủi ro đáng kể và các vấn đề kiểm soát, bao gồm cả
rủi ro gian lận, vấn đề quản trị, và các vấn đề khác
cần thiết hoặc theo yêu cầu của quản lý cấp cao và
hội đồng quản trị (Chuẩn mực 2060).
- Tiếp tục xem xét KTNB là độc lập (và có khả
năng cung cấp sự đảm bảo độc lập cho hội đồng
quản trị) khi nó báo cáo mang tính chức năng đến
hội đồng quản trị và báo cáo mang tính hành chính
cho nhà quản lý.
- Nhấn mạnh vai trò của các giám đốc điều hành
kiểm toán vẫn cần phải duy trì trong nội bộ và đảm
bảo rằng, sự độc lập của giám đốc điều hành kiểm
toán không bị ảnh hưởng đến các trách nhiệm điều
hành khác của họ trong DN.
Một số xu hướng hiện đại về kiểm toán nội bộ
Bản chất, phạm vi của kiểm toán nội bộ đã có
một số thay đổi trong thời gian gần đây. Cụ thể:
Thứ nhất,
bản chất của KTNB có sự thay đổi, từ chỗ là
một bộ phận thành một chức năng trong tổ chức.
Trước đây, KTNB được hiểu là một bộ phận được
thiết lập bên trong một tổ chức. Cách hiểu này tồn
tại suốt một khoảng thời gian dài và được tìm thấy
trong nhiều phát biểu của giới nghiên cứu cũng như
các tổ chức, hiệp hội nghề nghiệp liên quan. Tuy
nhiên, giai đoạn gần đây bắt đầu xuất hiện những
quan điểm hiện đại về KTNB, trong đó tính “nội bộ”
được nhìn nhận mở hơn.
Theo Viện Kiểm toán nội bộ Hoa Kỳ (2010),
KTNB là một chức năng độc lập trong nội bộ đơn vị:
“KTNB là hoạt động xác nhận và tư vấn mang tính
độc lập, khách quan được thiết lập nhằm tạo ra giá
trị gia tăng, nâng cao hiệu quả hoạt động của một tổ
chức. KTNB giúp cho tổ chức đạt được các mục tiêu
của mình thông qua việc tạo ra một cách tiếp cận có
hệ thống, có tính kỷ luật để đánh giá, nâng cao hiệu
lực của quy trình quản trị DN, quy trình kiểm soát
và việc quản lý rủi ro”.
Như vậy, quan điểm coi KTNB là một bộ phận
được thiết lập bên trong một tổ chức không còn phù
hợp nữa, đã có sự thay đổi khái niệm KTNB hiện đại
theo hướng chuyển từ bộ phận KTNB sang KTNB,
các tổ chức có thể hoàn toàn tự vận hành KTNB hoặc
thuê ngoài thực hiện chức năng này (Nguyễn Thị
Hồng Thúy, 2013).
Thứ hai, có sự thay đổi trọng tâm và mở rộng phạm
vi của KTNB.
KTNB không chỉ hướng đến đánh giá thông tin
trong quá khứ mà còn phải hướng đến đánh giá
thông tin trong tương lai thông qua các dự báo và
dự toán, không chỉ tập trung vào thông tin tài chính
mà hướng đến các thông tin phi tài chính.
Đóng góp nổi bật của KTNB theo quan điểm
mới là tạo ra giá trị gia tăng và cải thiện hoạt động
của tổ chức xuất phát từ chức năng đảm bảo. Giá
trị gia tăng được tạo ra thông qua việc cải thiện
các cơ hội để đạt được mục tiêu của tổ chức, giảm
thiểu rủi ro tiềm ẩn thông qua việc kiểm tra, đánh
giá và tư vấn.
Trọng tâm của KTNB chuyển sang tiếp cận rủi
ro, KTNB trở thành cơ chế quản trị DN trung tâm.
Phạm vi hoạt động của KTNB bao quát hơn liên
quan tới kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro và quản trị
DN nhằm giúp nhà quản lý hoàn thành mục tiêu;
hướng tới chức năng đảm bảo và tư vấn với tính chủ
động và tập trung vào khách hàng.
Thứ ba, vai trò của KTNB ngày càng được quan tâm.
Những năm gần đây, sau các cuộc khủng hoảng
tài chính toàn cầu và các vụ bê bối liên quan đến
sự sụp đổ của các công ty và tập đoàn lớn, vai trò
của KTNB được quan tâm ngày càng tăng, KTNB
trở thành cơ chế quản trị DN trung tâm, kiểm toán
viên nội bộ được coi là những người chủ chốt trong
tổ chức.
Về vai trò của KTNB, theo đại diện của Công
ty kiểm toán PwC thì “xu hướng mới là DN ngày
càng trông đợi KTNB phải trở thành cố vấn tin
cậy giúp mang lại nhiều giá trị cho DN trong
hoạt động tư vấn, thậm chí đối với những quyết
định mang tính chiến lược. Nghĩa là, bộ phận
KTNB không còn dừng ở vai trò giám sát tính
tuân thủ nữa”.
Thậm chí, tại một số nước có thị trường chứng
khoán phát triển như: Hoa Kỳ, Australia, các công
ty niêm yết đều được yêu cầu phải có KTNB hiệu
quả như một phần của cấu trúc quản trị. Điều này
được ghi nhận rõ ràng trong các điều luật quan
trọng như Đạo luật Sarbenes - Oxley (2002) của
Hoa Kỳ.
Thứ tư,
việc lựa chọn nhân sự cho KTNB từ bên
ngoài đang trở thành xu hướng.
Một xu hướng về nhân sự cho KTNB đã nổi lên
và đang ngày càng được các tổ chức cũng như giới
