74
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
nhiều hình thức bán nợ, bán tài sản bảo đảm đạt tỷ
lệ 17,6% so với tổng dư nợ gốc.
Bên cạnh những chuyển biến tích cực xử lý nợ
xấu còn có những hạn chế. Một số ngân hàng chưa
xử lý dứt điểm các khoản nợ xấu kéo dài; việc đo
lường và đánh giá rủi ro danh mục tín dụng, áp
dụng chính sách khách hành chưa linh hoạt; năng
lực quản trị rủi ro của một số TCTD còn hạn chế;
kiểm tra kiểm soát nội bộ chưa tốt, tính tuân thủ
chưa cao…; Chuẩn mực đạo đức cán bộ chưa được
quan tâm dẫn đến rủi ro trong việc cho vay.
Những giải pháp xử lý nợ xấu
Ngay từ đầu năm 2017, Thống đốc NHNN đã
ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về tăng cường
bảo đảm an toàn hệ thống các TCTD, tiếp tục đẩy
mạnh cơ cấu lại hệ thống các TCTD, đặc biệt vấn
đề xử lý nợ xấu được nhấn mạnh trong Chỉ thị này.
Trong tháng 03/2017, Thủ tướng đã ký Nghị quyết
số 27/NQ-CP ban hành chương trình hành động của
Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TW ngày
01/11/2016 của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khóa XII và Nghị quyết số 24/2016/
QH14 ngày 08/11/2016 của Quốc hội về kế hoạch cơ
cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020. Về vấn đề
nợ xấu, chương trình hành động của Chính phủ đặt
mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, đưa tỷ lệ nợ xấu
nội bảng của hệ thống các TCTD, nợ xấu đã bán cho
VAMC và nợ xấu đã thực hiện các biện pháp phân
loại nợ xuống dưới 3%. Đáng chú ý, mức mục tiêu
dưới 3% nói trên được chú giải là không bao gồm nợ
xấu của các ngân hàng thương mại yếu kém, được
Chính phủ phê duyệt xử lý theo phương án riêng.
Mới đây, Nghị quyết xử lý nợ xấu được Quốc hội
thông qua (Nghị quyết 42/2017/QH14) đây sẽ là cơ
sở pháp lý quan trọng để Chính phủ có khuôn khổ
tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng đẩy nhanh tiến
độ xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của các khoản nợ
xấu. Điểm mới trong Nghị quyết 42/2017/QH14 của
Quốc hội về xử lý nợ xấu là các TCTD, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán xử lý nợ xấu
được bán nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu
công khai, minh bạch theo giá thị trường có thể cao
hơn hoặc thấp hơn dư nợ gốc của khoản nợ, đồng
thời tổ chức mua bán, xử lý nợ xấu được bán nợ xấu
cho pháp nhân, cá nhân bao gồm cả pháp nhân, cá
nhân không có chức năng kinh doanh mua bán nợ.
Việc xử lý nợ xấu trong thời gian qua có chiều
hướng tích cực, từ những giải pháp điều hành, các
cơ chế, chính sách đến kết quả thực hiện. Tuy nhiên,
để đạt mục tiêu xử lý nợ xấu một cách triệt để, cần
xem xét thực hiện các giải pháp, cụ thể sau:
Thứ nhất,
xử lý điểm mấu chốt của nợ xấu là tài
sản bảo đảm (TSBĐ). Nghị quyết của Quốc hội về
xử lý nợ xấu sẽ giúp xử lý TSBĐ được nhanh, thuận
lợi hơn. Muốn vậy, phải để bên cho vay (TCTD) có
quyền thu giữ TSBĐ khi bên vay vi phạm cam kết
không trả được nợ. Sau khi thu giữ TSBĐ, TCTD
được bán TSBĐ theo giá thị trường, có thể thấp hơn
giá trị sổ sách; TCTD chuyển nhượng, sang tên tài
sản cho người mua; được ưu tiên thanh toán cho
nghĩa vụ nợ; khi có tranh chấp khởi kiện ra tòa thì
được giải quyết theo thủ tục rút gọn để rút ngắn quy
trình, thủ tục tố tụng tại tòa án, giúp TCTD xử lý
nhanh TSBĐ. Đây là những tiền đề cần thiết để hình
thành thị trường mua - bán nợ theo thông lệ quốc tế
và giúp các tổ chức quản lý tài sản, các công ty xử
lý nợ, bao gồm cả Công ty Quản lý tài sản của các
TCTD Việt Nam (VAMC) có thể giải quyết nhanh
chóng khối lượng nợ xấu đã mua từ các TCTD.
Thứ hai,
NHNN có biện pháp quyết liệt để xác
định số thực về quy mô và cơ cấu của nợ xấu hiện
nay, từ số liệu này mới có thể áp dụng các giải pháp
cụ thể cho từng TCTD. Đối với từng ngân hàng,
cần nâng cao năng lực tài chính như: chủ sở hữu,
chất lượng tài sản. Bên cạnh việc xử lý dứt điểm
nợ xấu bằng quỹ dự phòng rủi ro, phát mại tài sản,
các ngân hàng có thể chuyển khoản nợ sang công ty
chuyên xử lý nợ xấu. Để nâng cao chất lượng khoản
nợ, ngân hàng cần tuân thủ nghiêm túc quy trình
cho vay, thực hiện tốt việc kiểm tra, giám sát khoản
vay đúng quy định.
Bên cạnh đó, NHNN xử lý nghiêm hành vi che
giấu nợ xấu. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung một số
quy định về cách phân loại nợ, trích lập sử dụng dự
phòng để xử lý rủi ro tín dụng; Tăng cường công tác
thanh tra, kiểm tra...
Thứ ba,
với các TCTD yếu kém, có nguy cơ mất
khả năng thanh khoản, biện pháp khả thi là sáp
nhập, hoặc giải thể. Nếu không sáp nhập được thì
các TCTD này sẽ đặt trong điều kiện kiểm soát đặc
biệt của NHNN, nhằm từng bước xử lý các tồn đọng
để đi tới giải thể.
Tài liệu tham khảo:
1. Ngân hàng Nhà nước (2016), Quyết định số 618/QĐ-NHNN, ngày
12/04/2016 việc xây dựng và triển khai phương án mua nợ xấu theo giá trị
thị trường của Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam;
2. Ngân hàng Nhà nước (2016), Thông tư số 08/2016/TT-NHNN, ngày
16/06/2016 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 19/2013/
TT-NHNN, ngày 06/09/2013 quy định về việc mua, bán và xử lý nợ xấu của
Công ty Quản lý tài sản các TCTD;
3. Ngân hàng Nhà nước (2017), Báo cáo tại Hội nghị triên khai nhiệm vụ
nganh Ngân hang năm 2017.
