TÀI CHÍNH -
Tháng 3/2017
61
biệt, năm 2016 đã chứng kiến nhiều nét mới đáng
chú ý trong hoạt động kinh doanh trực tuyến. Theo
đó, xu hướng bán hàng đa kênh (omni channel) bắt
đầu hiện diện ở Việt Nam. Điều này được thể hiện
qua sự kiện thương mại điện tử lớn nhất năm là
Ngày mua sắm trực tuyến (Online Friday) được tổ
chức vào thứ Sáu đầu tiên của tháng 12/2016. Phương
thức bán hàng đa kênh với lợi thế kết hợp thực và ảo
nhằm gia tăng sự tiện lợi cho khách hàng có ý nghĩa
then chốt trong tiếp cận và gắn kết khách hàng trong
thời đại kinh tế số. Năm 2016 cũng đánh dấu bước
đầu sự phối hợp của một loạt các nhà cung cấp dịch
vụ hỗ trợ DN xuất khẩu trực tuyến thông qua sàn
giao dịch thương mại điện tử. Cụ thể là liên minh
hỗ trợ xuất khẩu bao gồm Alibaba, OSB, VPBank
và PTI với gói giải pháp liên kết hỗ trợ xuất khẩu
trực tuyến dành cho DN từ công đoạn tìm kiếm nhà
nhập khẩu đến các khâu đảm bảo tài chính, ngân
hàng và bảo hiểm hàng hóa xuất khẩu… Đối với các
cá nhân nhỏ lẻ, thì kinh doanh trực tuyến (bán hàng
trực tuyến) thông qua các mạng xã hội cũng đang
trở thành sự lựa chọn hàng đầu để bắt đầu quá trình
khởi nghiệp của mình.
Những trở ngại lớn
Theo các chuyên gia kinh tế, các cửa hàng online
và DNNVV trong lĩnh vực thương mại điện tử của
Việt Nam vẫn đang loay hoay trong bài toán làm
thế nào để cạnh tranh và tối ưu mô hình kinh doanh
trực tuyến. Những trở ngại lớn lâu nay vẫn chưa
được giải quyết như: sự cạnh tranh của các đối thủ,
cách thức hoạt động, lòng tin của người tiêu dùng
khi mua sắm trực tuyến còn thấp, thanh toán trực
tuyến chưa phổ biến. Bên cạnh đó, mỗi DN thương
mại điện tử ở Việt Nam hiện tại đang “gồng mình”
thực hiện tất cả các khâu trong một chu trình thương
mại điện tử, từ tiếp thị trực tuyến cho đến cung cấp
dịch vụ, giao hàng thu tiền, chăm sóc hậu mãi… Tất
cả những điều này khiến cho DN tuy nhỏ nhưng
đang quá sức khi “kham” quá nhiều khâu trong quá
trình giao dịch.
Theo nhiều chuyên gia, vẫn còn khá xa vời để
“mơ về” một tương lai không tiền mặt tại Việt Nam.
Theo thống kê, trên hơn 23.000 khách hàng là các
chủ website đang sử dụng nền tảng bán hàng online
của Bizweb, thì chỉ có 7,6% website tích hợp thanh
toán trực tuyến qua các cổng thanh toán. Tỷ lệ các
DNNVV tích hợp thanh toán trực tuyến qua cổng
thanh toán đã rất thấp so với tiềm năng hiện có của
thương mại điện tử Việt Nam, tỷ lệ sử dụng lại càng
thấp hơn.
Về an toàn thông tin trong lĩnh vực thương mại
điện tử, mới đây, Công ty cổ phần An ninh mạng
Việt Nam đã thực hiện khảo sát (từ ngày 01/10/2016
đến ngày 01/11/2016) và có các đánh giá đầu tiên về
tình hình an toàn thông tin của các website thương
mại điện tử tại Việt Nam. Theo đó, có đến 33% hệ
thống website thương mại điện tử gặp lỗi nghiêm
trọng khiến cho công việc kinh doanh bị thiệt hại
do ngưng trệ hệ thống và không thể phục vụ khách
hàng… Đây là tỷ lệ lớn tương ứng với hàng ngàn
người tiêu dùng đang gặp rủi ro đối với dữ liệu của
họ. Có 67% thể hiện tỉ lệ các website chưa phát hiện
rủi ro nghiêm trọng về thương mại điện tử.
Đề xuất, kiến nghị
Một là,
cần liên tục nghiên cứu thị hiếu và nắm
bắt xu thế thị trường. Hiện nay đang có sự cạnh
tranh giữa các DN trong việc ứng dụng điện thoại
di động vào hoạt động kinh doanh trực tuyến. Khảo
sát Chỉ số thương mại điện tử của Việt Nam (EBI)
năm 2016 cho thấy 15% DN có ứng dụng bán hàng
trên thiết bị di động, phần nào cho thấy nhận thức
thay đổi của các chủ DN trong việc tiếp cận khách
hàng. Do vậy, trong thời gian tới các nhà bán lẻ trực
tuyến và truyền thống của Việt Nam cần nắm bắt xu
thế này và nhanh chóng phối hợp với các DN liên
quan, bao gồm các nhà sản xuất và cung cấp, hoàn
tất đơn hàng, công nghệ thông tin, tiếp thị… điều
chỉnh chiến lược kinh doanh.
Hai là,
nâng cao khả năng quản trị DN, thông qua
hợp tác và tăng sức cạnh tranh. Hợp tác với các đơn
vị chuyên trách trong từng khâu thương mại là xu
thế tất yếu. Các DN cần mạnh dạn thay đổi tư duy
của mình, mở cửa để hợp tác với đối thủ cạnh tranh
và các DN thương mại điện tử khác.
Ba là,
an toàn thông tin khi giao dịch trực tuyến
đóng vai trò quan trọng. Cần kiểm soát chặt chẽ và
áp dụng các kiểm tra an toàn thông tin ngay từ khi
phát triển ứng dụng và sau khi đưa vào cung cấp.
Bên cạnh đó, DN định kỳ tiến hành rà soát và đánh
giá lại mức độ an toàn của các hệ thống của mình
vì theo thời gian hệ thống thường xuất hiện các lỗ
hổng, rủi ro mới. Nếu nhận thức sớm thì các DN
có thể đầu tư hiệu quả cũng như tiết kiệm đáng kể
các chi phí khi có các sự cố xảy ra và tạo niềm tin về
thương hiệu cho người tiêu dùng.
Tài liệu tham khảo:
1. CPA Australia (2017), Báo cáo kết quả kinh doanh của DN nhỏ năm 2016;
2. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (2017), Báo cáo chỉ số Thương mại
điện tử Việt Nam 2017;
3. Thanh toán trực tuyến vẫn còn hạn chế trong kinh doanh online.
4. Một số website: cpaaustralia.com.au, vecom.vn, bizweb.vn…
