TÀI CHÍNH -
Tháng 05/2018
119
Việt Nam là nền kinh tế có mức hấp dẫn thị trường
bán lẻ khá cao, tuy nhiên, GRDI của Việt Nam biến
đổi quá lớn trong các năm là do các chỉ số thành
phần biến đổi mạnh, trong đó chỉ số độ hấp dẫn thị
trường của Việt Nam biến động mạnh nhất (Bảng 3).
Việt Nam có quy mô dân số đông nhưng giá trị
GDP vẫn còn thấp, đứng thứ 50 (+-5) trên thế giới,
do vậy các chỉ số thành phần cấu thành GRDI dễ
bị tác động và biến đổi, kéo theo điểm số GRDI
cũng biến động mạnh. Hệ quả là chỉ số xếp hạng
của Việt Nam biến đổi rất lớn, từ vị trí thứ 28 trong
năm 2014 đã vươn lên vị trí thứ 6 trong năm 2017.
Mặc dù, có vị trí khá cao về chỉ số phát triển bán
lẻ GRDI, nhưng chỉ số bán lẻ điện tử GREcI của Việt
Nam không thuộc vào thứ hạng 30 quốc gia, nền kinh
tế đứng đầu trong bảng xếp hạng. Bán lẻ điện tử có
thể xem là bộ phận cấu thành của ngành Bán lẻ của
mỗi quốc gia, nền kinh tế, nhưng tỷ trọng giá trị bán
lẻ điện tử của Việt Nam vẫn còn thấp. Theo thống kê
của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công
Thương), năm 2016, giá trị bán lẻ điện tử Việt Nam
đạt khoảng 3 tỷ USD, năm 2017, đạt khoảng 4,07 tỷ
USD, chiếm khoảng 2-2,5% giá trị bán lẻ.
Hơn nữa, chỉ số bán lẻ điện tử và chỉ số phát
triển bán lẻ không giống nhau, dù thành phần
cấu thành các chỉ số này có một
số điểm chung như quy mô thị
trường bán lẻ được thể hiện qua
giá trị bán lẻ điện tử trong GREcI
và trong xem xét độ hấp dẫn thị
trường với doanh số bán lẻ bình
quân đầu người, tỷ lệ dân số đô
thị và nông thôn trong GRDI;
Hoặc xem xét thành phần các chỉ
số về hạ tầng tài chính và logistics,
tỷ lệ số người sử dụng thẻ thanh
toán và sự sẵn sàng của nhà cung
cấp dịch vụ logistics trong GREcI
và là các yếu tố hữu hình như số lượng siêu thị,
các nhà phân phối, tỷ lệ cửa hàng tiện lợi, cửa hàng
bách hóa trên 100 dân, số lượng cửa hàng, kho bãi
và siêu thị trong GRDI.
Khuyến nghị cho Việt Nam
Để Việt Nam có thể đứng vào vị trí cao trong xếp
hạng chỉ số bán lẻ điện tử GREcI, với vị trí cao về
chỉ số GRDI hiện tại, Việt Nam và các doanh nghiệp,
nhà bán lẻ cần chú trọng các cải thiện các chỉ số cấu
thành GREcI, trong đó đặc biệt chú trọng đến tăng
và cải thiện các chỉ số hành vi người tiêu dùng (Chỉ
số CB) qua việc tăng lượng số người tiêu dùng trực
tuyến, tăng giá trị mua sắm trực tuyến, hoàn thiện
các chỉ số về hạ tầng tài chính và logistics, tăng tỷ lệ
thanh toán điện tử. Đây là những yếu tố góp phần
thúc đẩy thuận lợi hóa và hỗ trợ cho giao dịch mua
bán qua phương thức thương mại điện tử ngày càng
dễ dàng và tiện lợi hơn.
Bên cạnh đó, phát triển bán lẻ điện tử cần gắn
kết với phát triển bán lẻ truyền thống, trong đó
cần chú trọng những mô hình phân phối hàng hóa
kết hợp đa kênh, sự hỗ trợ của kênh trực tuyến
với kênh truyền thống trong các giai đoạn của quá
trình bán hàng. Như vậy, những hạn chế của mỗi
hình thức bán lẻ sẽ được giải quyết. Nếu làm tốt
điều này, chắc chắn không chỉ là vị trí của chỉ số
bán lẻ điện tử GREcI của Việt Nam được xếp hạng
cao, mà có khả năng Việt Nam sẽ duy trì được vị
trí chỉ số phát triển bán lẻ GRDI của mình trong
những năm tới.
Tài liệu tham khảo:
1. Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (2018), Chỉ số thương mại điện tử
Việt Nam EBI 2018;
2. VECITA, Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam các năm 2015, 2016, 2017;
3. A.T. Kearney, The 2013, 2015, Global Retail E-commerce Index;
4. A.T. Kearney, The 2013-2016, Global Retail Development Index;
5. Một số website: vecom.vn,via.org.vn, baocongthuong.com.vn…
BẢNG 3: TỔNG HỢP CHỈ SỐ VÀ CÁC THÀNH PHẦN CHỈ SỐ GRDI CỦA VIỆT NAM 2013 – 2017
Năm Vị trí xếp
hạng
Mức độ rủi ro ra
nhập thị trường
Độ hấp dẫn
thị trường
Độ bão hòa
thị trường
Áp lực
thời gian
Điểm số
GRDI
2013
-
2014
28
21,9
3,8
75,0
55,7
39,1
2015
-
2016
11
24,5
22,7
68,7
87,4
50,8
2017
6
25,4
26,7
72,4
100
56,1
Nguồn: Tổng hợp từ A.T. Kearney các năm 2013 đến 2017
HÌNH 3: TỶ LỆ DOANH NGHIỆP CÓ ỨNG DỤNG BÁN HÀNG
TRÊN THIẾT BỊ DI ĐỘNG QUA CÁC NĂM
Nguồn: Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam EBI 2018
