130
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Đầu tư chưa xứng tầm
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước luôn
quan tâm đầu tư phát triển nghiên cứu và chuyển
giao khoa học kỹ thuật phục vụ nông nghiệp. Thực
tế, nhiều kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ
(KHCN) về giống, chế phẩm sinh học, quy trình công
nghệ mới đã được chuyển giao áp dụng hiệu quả
vào sản xuất, góp phần nâng cao vị thế hàng nông
sản Việt Nam trên thế giới. Chính vì thế, Bộ Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) đã đặt
ra mục tiêu từ nay đến năm 2020, ngành phải xây
dựng một chiến lược phát triển KHCN, trong đó sản
phẩm nông nghiệp công nghệ cao chiếm 30% giá trị
sản xuất toàn ngành.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc ứng dụng
KHCN vào sản xuất nông nghiệp, Ban Chấp hành
Trung ương Đảng Khóa X đã ban hành Nghị quyết
số 26- NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn
chỉ rõ 7 nhiệm vụ và giải pháp cần tiến hành suốt quá
trình triển khai thực hiện Nghị quyết. Trong đó, có
nhiệm vụ “Phát triển nhanh nghiên cứu chuyển giao
và ứng dụng KHCN, đào tạo nguồn nhân lực, tạo đột
phá để hiện đại hóa nông nghiệp, công nghiệp hóa
nông thôn” và “Đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách
để huy động cao các nguồn lực, phát triển nhanh
kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh
thần của nông dân”.
Những kết quả nghiên cứu, ứng dụng công nghệ
cao đã có đóng góp quan trọng làm tăng năng suất,
sản lượng nông nghiệp của Việt Nam trong những
năm vừa qua. Nhiều loại cây trồng, vật nuôi có năng
suất, sản lượng, giá trị xuất khẩu đứng trong tốp đầu
của thế giới như: Điều, tiêu, cà phê, gạo, chè… So với
năm 1976, sản lượng lúa năm 2014 tăng 4,3 lần; ngô
13,4 lần; cao su 23,6 lần; nuôi trồng thủy sản tăng 25,2
lần; giá trị sản xuất tăng 5,1 lần. Đặc biệt, giá trị sản
xuất trồng trọt bình quân cả nước đạt 72,8 triệu đồng/
ha, tăng 1,6 lần so với năm 2009; giá trị sản xuất nuôi
trồng thuỷ sản đạt 145,3 triệu/ha, tăng 1,67 lần.
Nếu như năm 2001, chỉ có mặt hàng thủy sản đạt
kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD thì đến năm 2014
đã có 10 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ
USD như: thủy sản (4 tỷ USD); gạo (3 tỷ USD), cà phê
(3,6 tỷ USD), cao su 1,8 tỷ USD… Nhờ đó, thu nhập,
đời sống của đại bộ phận cư dân nông thôn được cải
thiện; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, năm 2014 tỷ lệ hộ
nghèo còn 6%, giảm 2% so với năm 2013.
Mặc dù KHCN được xác định là một trong những
khâu đột phá phục vụ tái cơ cấu, nâng cao khả năng
cạnh tranh và duy trì tốc độ tăng trưởng của ngành
nông nghiệp nhưng việc ứng dụng còn gặp nhiều
hạn chế. Nhiều đề tài, dự án sau khi nghiệm thu đã
không triển khai được vào sản xuất. Đến nay, Chính
phủ cũng đã ban hành nhiều chính sách khuyến
khích đầu tư tư nhân nhưng doanh nghiệp (DN) vẫn
gặp nhiều khó khăn khi đầu tư vào sản xuất nông
nghiệp công nghệ cao, đặc biệt là về đất đai và vốn:
Đất đai manh mún, chậm dồn điền đổi thửa; vốn đầu
tư lớn, thu hồi chậm mà độ rủi ro tương đối cao. Do
vậy, các DN vẫn chưa mạnh dạn tham gia. Hiện cả
nước mới chỉ có 6 DN nông nghiệp được công nhận
có ứng dụng công nghệ cao, thấp hơn nhiều so với
mục tiêu đề ra. Nguyên nhân dẫn tới thực trạng này
có thể kể đến như:
Một là,
do cơ chế, chính sách chưa thực sự được
ỨNGDỤNGKHOAHỌCCÔNGNGHỆ
NÂNG CAOVỊ THẾ HÀNGNÔNG SẢNVIỆT NAM
ThS. NGUYỄN THỊ NGUYỆT
Nông nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới, phát triển theo chiều sâu với quy
mô lớn hơn để hội nhập kinh tế quốc tế. Điều đó đặt ra yêu cầu về ứng dụng công nghệ
cao nhằm tăng hiệu quả, khả năng cạnh tranh, chất lượng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu
ngày càng đa dạng của người tiêu dùng. Để phát huy được hiệu quả tối đa công nghệ cao
ứng dụng cho nông nghiệp, Việt Nam cần phải lựa chọn những giải pháp chính sách và lộ
trình cụ thể.
