46
PHÂN TÍCH, BÌNH LUẬN CHÍNH SÁCH
biến pháp luật để người nộp thuế hiểu đúng, hiểu
đầy đủ các quy định pháp luật mới cũng như hướng
dẫn người nộp thuế cách thức thực hiện các quy
định pháp luật mới này, trong đó có 2 điểm đặc biệt
quan trọng cần lưu ý khi tuyên truyền, tập huấn và
hướng dẫn người nộp thuế. Đó là:
(i) Việc bỏ bảng kê hàng hóa, dịch vụ bán ra và
bảng kê hàng hóa, dịch vụ mua vào trong hồ sơ
khai thuế tháng/quý nhằm hướng đến giảm thiểu
thời gian thực hiện thủ tục thuế của người nộp
thuế. Tuy vậy, cơ quan thuế cần hướng dẫn người
nộp thuế cách thức sử dụng số liệu kế toán để tổng
hợp được số thuế giá trị gia tăng đầu ra, thuế giá
trị gia tăng đầu vào được khấu trừ, thuế tiêu thụ
đặc biệt phải nộp… từ hệ thống sổ sách kế toán của
DN. Nếu không có cách thức sử dụng số liệu kế
toán một cách phù hợp để phục vụ việc lập tờ khai
thuế thì dụng ý tốt của cơ quan thuế cũng không
phát huy tác dụng.
(ii) Khi xác định số thuế thu nhập cá nhân phải
nộp theo cách tính mới tuy đơn giản, dễ hiểu, dễ áp
dụng, song chắc chắn sẽ dẫn đến những thay đổi về
số thuế phải nộp đối với một bộ phận không nhỏ
hộ kinh doanh cá thể, có thể có trường hợp giảm
số thuế phải nộp so với trước đây và có trường hợp
tăng số thuế phải nộp so với trước đây. Một mặt, cơ
quan thuế quản lý trực tiếp phải có sự điều chỉnh
linh hoạt trong xác định doanh thu tính thuế để vừa
đảm bảo thực hiện đúng luật vừa phù hợp với điều
kiện thực tiễn của địa phương. Mặt khác, cần có
cách thức giải thích phù hợp để hộ kinh doanh hiểu
và tuân thủ pháp luật.
Việc thứ hai không kém phần quan trọng gắn
với tiến trình đẩy mạnh cải cách hành chính thuế để
giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế là, phải
tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra,
kiểm tra thuế. Điều này thể hiện trên các phương
diện cụ thể sau:
(i) Cùng với việc bỏ bảng kê hàng hóa, dịch vụ
mua vào và bảng kê hàng hóa, dịch vụ bán ra thì
hoạt động kiểm tra tại cơ quan thông qua đối chiếu
thông tin trên bảng kê của người nộp thuế, cả tự
động qua mạng và đối chiếu thủ công, đều không
thể tiếp tục thực hiện. Bởi vậy, hoạt động thanh tra,
kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế cần được tăng
cường để đảm bảo phát hiện và ngăn ngừa kịp thời
các hành vi gian lận thuế.
(ii) Cần điều chỉnh quy trình và kỹ thuật thanh
tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế để đảm bảo
kiểm tra được tính trung thực của các giao dịch làm
căn cứ tính thuế trên cơ sở sổ sách kế toán của DN.
(iii) Cần ứng dụng tốt hơn kỹ thuật quản lý rủi
ro để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra
thuế.
Ngoài ra, còn nhiều việc thường xuyên khác mà
cơ quan thuế phải thực hiện để đưa những quy định
pháp luật mới về thuế vào cuộc sống như: Tăng
cường thu thập thông tin về người nộp thuế; hoàn
thiện quy trình quản lý thuế…
Đối với cộng đồng doanh nghiệp và người nộp thuế
Cộng đồng DN và người nộp thuế là đối tượng
điều chỉnh của pháp luật thuế. Những thay đổi của
pháp luật thuế như đã trình bày trên rõ ràng mang
đến nhiều lợi ích cho người nộp thuế nhưng cũng
đòi hỏi người nộp thuế phải có sự điều chỉnh để tận
dụng được những lợi ích ấy và đảm bảo tuân thủ
đúng luật, tránh bị phạt vì hiểu và thực hiện không
đúng luật. Cụ thể là:
- Nghiên cứu kỹ các quy định pháp luật mới về
thuế để tổ chức thực hiện đúng luật, trong đó, cần
đặc biệt chú ý đến các điều kiện ràng buộc đối với
các ưu đãi thuế và các quy định pháp luật chuyển
tiếp.
- Các DN và người nộp thuế cần thiết kế lại hệ
thống sổ sách kế toán hoặc đặt hàng với các DN
cung cấp phần mềm kế toán để kết nối, tổng hợp số
liệu kế toán phục vụ việc xác định đúng căn cứ tính
thuế, đúng số thuế phải nộp trong bối cảnh không
cần bảng kê hàng hóa, dịch vụ mua vào và bán ra
trong hồ sơ khai thuế. Đặc biệt, cần đảm bảo khả
năng tổng hợp tài liệu, số liệu để chứng minh các
căn cứ tính thuế khi cơ quan thuế thực hiện thanh
tra, kiểm tra tại trụ sở DN.
Tóm lại, Nghị định 12/2015/NĐ-CP sửa đổi, bổ
sung một số nghị định về thuế có nhiều điểm mới
quan trọng hướng đến việc tạo điều kiện thuận lợi
cho sản xuất, kinh doanh phát triển và thúc đẩy
người nộp thuế tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế.
Tuy nhiên, Nghị định này chỉ thực sự phát huy tác
dụng khi cả cơ quan thuế và người nộp thuế có
sự thay đổi về tư duy quản lý, về kỹ thuật nghiệp
vụ và cùng đồng hành phấn đấu theo hướng đảm
bảo hài hòa lợi ích Nhà nước và lợi ích của người
nộp thuế.
Việc bỏ thu nhập từ trúng thưởng casino ra
khỏi diện chịu thuế thu nhập cá nhân và bù
lại bằng cách tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc
biệt đối với kinh doanh casino từ 30% lên 35%
là phù hợp với đặc thù lĩnh vực kinh doanh và
trình độ quản lý của Việt Nam.
