30
CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH PHÁT TRIỂN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
quả nghiên cứu không được đối chứng với những
công trình nghiên cứu trước đây hoặc những công
trình nghiên cứu khác.
Ba là,
tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm
và giải trình của các trường ĐHCL
- Tiếp tục sắp xếp, chuyển đổi các Trung tâm,
Viện nghiên cứu trong các trường ĐHCL sang đơn
vị sự nghiệp tự trang trải kinh phí. NSNN không cấp
kinh phí hoạt động quản lý bộ máy thường xuyên
mà cân đối qua các nhiệm vụ đặt hàng, giao cho tổ
chức đơn vị này thực hiện. Nhà nước là một khách
hàng, ngoài Nhà nước, có cơ chế để các trung tâm,
viện nghiên cứu đẩy mạnh việc cung cấp sản phẩm
KHCN cho DN, cho các tổ chức, cá nhân trong xã
hội. Sắp xếp lại mạng lưới các đơn vị nghiên cứu,
giảm bớt đầu mối tổ chức, hình thành các tổ chức
KHCN có năng lực nghiên cứu chuyên sâu.
- Sửa đổi, bổ sung quy chế tổ chức và hoạt động
của các trung tâm, viện nghiên cứu trong các trường
ĐHCL, phân cấp quản lý về tổ chức bộ máy, biên chế
theo đúng tinh thần Nghị định số 115/2005/NĐ-CP
quy định cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm và giải
trình của các trung tâm, viện nghiên cứu; Nâng cao
tính công khai, minh bạch, dân chủ trong quản lý tài
chính đối với các trường ĐHCL, tăng cường kiểm
tra, giám sát đối với kết quả nghiên cứu KHCN, qua
đó nâng cao trách nhiệm giải trình; Hình thành hệ
thống chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thành và chất
lượng thực hiện nhiệm vụ được giao của các trường
ĐHCL gắn với việc sử dụng kinh phí NSNN trên cơ
sở gắn với các tổ chức kiểm định, đánh giá độc lập;
Hoàn thiện chế độ thông tin báo cáo, công tác tài
chính kế toán và trách nhiệm giải trình về kết quả
của các đơn vị cung ứng sản phẩm KHCN của các
trường ĐHCL.
Tóm lại, việc hoàn thiện cơ chế tài chính đối với
hoạt động KHCN trong các trường ĐHCL là xu thế
tất yếu trong tiến trình cải cách giáo dục đại học ở
nước ta. Có nhiều giải pháp để hoàn thiện, song điều
quan trọng nhất là phải tạo được sự đổi mới tư duy
của các cơ quan quản lý Nhà nước, của các trường
cùng với sự đồng thuận, phối hợp của các cấp chính
quyền, các ngành và của các doanh nghiệp trong
quá trình triển khai thực hiện.
Tài liệu tham khảo:
1. Tài liệu Hội thảo: “Đổi mới cơ chế tài chính đối với cơ sở giáo dục đại học công
lập” Bộ Tài chính, tháng 11/2011;
2. Chinhphu.vn (29/10/2014), Nhiều ưu đãi khuyến khích hoạt động KHCN
trong trường đại học;
3. Tài chính đối với cơ sở giáo dục đại học công lập: Những vấn đề cần tháo gỡ,
Tạp chí Tài chính số 2/2014.
ứng nhu cầu của xã hội và thu hút được nguồn vốn
đầu tư từ các nguồn khác nhau.
Hai là,
đổi mới cơ chế phân bổ và sử dụng nguồn
ngân sách nhà nước.
- Đổi mới cơ chế phân bổ chi ngân sách cho các
trường ĐHCL trên cơ sở sửa đổi, bổ sung các tiêu
chí để xác định nhiệm vụ KHCN sử dụng NSNN
cho phù hợp với nhu cầu, khả năng quản lý và thực
hiện của từng loại trường (khoa học kỹ thuật hay
khoa học xã hội). Trong đó, quy định rõ các tiêu chí
để phân biệt về năng lực, kết quả nghiên cứu, đội
ngũ các nhà khoa học... nghiên cứu xây dựng cơ
chế, phương thức lập dự toán và phân bổ dự toán
ngân sách, chuyển dần từ việc lập dự toán ngân
sách và phân bổ dự toán ngân sách cho các trường
theo yếu tố đầu vào sang lập dự toán ngân sách và
phân bổ dự toán ngân sách theo kết quả đầu ra,
gắn với kết quả và hiệu quả công việc. Đồng thời,
hình thành một hệ thống các định mức kinh tế - kỹ
thuật làm căn cứ để xây dựng dự toán kinh phí
thực hiện, giám sát và đánh giá kết quả các nhiệm
vụ KHCN.
- Trong khi nguồn kinh phí còn hạn hẹp, để
nâng cao hiệu quả chi ngân sách, Nhà nước cần
kiên quyết chấm dứt tình trạng đầu tư dàn trải,
manh mún mà cần đầu tư có trọng tâm, trọng
điểm. Cần khảo sát, đánh giá chính xác tiềm lực
KHCN của các trường để làm căn cứ chi ngân
sách. Những trường nào không có chiến lược phát
KHCN cụ thể, khả thi, không có tiềm lực KHCN thì
kiên quyết không chi hoặc cắt giảm chi ngân sách
cho hoạt động KHCN.
- Triển khai thực hiện tốt Nghị định số 11/2014/
NĐ-CP ngày 18/2/2014 quy định về hoạt động thông
tin KHCN bao gồm: nội dung hoạt động, hạ tầng
thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về KHCN; Thông
tư số 14/2014/TT-BKHCN ngày 11/6/2014 quy định
về việc thu thập, đăng ký, lưu giữ và công bố thông
tin về KHCN nhằm khắc phục những vấn đề còn
hạn chế như cùng một nguồn lực đầu tư từ NSNN
nhưng được triển khai theo các kênh khác nhau, dẫn
đến hiện tượng chồng chéo, trùng lắp, có thể một
vấn đề nghiên cứu được triển khai ở nhiều nơi, kết
Hiện nay, nhiều trường đại học, nguồn kinh
phí có hạn lại đầu tư dàn trải. Nhiều công việc,
chương trình thực hiện dở dang, kéo dài, chất
lượng thấp. Bên cạnh đó, các trường sử dụng
nguồn vốn ngân sách cấp chủ yếu cho chi
thường xuyên, với tâm lý được bao cấp đã dẫn
đến hiệu quả chi tiêu thấp.
