16
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Thực trạng phát triển ngành Cà phêViệt Nam
Cà phê Việt Nam được trồng tập trung chủ yếu tại
5 tỉnh Tây Nguyên (theo thứ tự từ nhiều đến ít; Đắk
Lắk, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Nông và Kon Tum),
chiếm tới trên 85% diện tích và sản lượng cà phê toàn
quốc. Niên vụ cà phê của Việt Nam được tính từ đầu
tháng 10 đến cuối tháng 9 năm sau.
Việt Nam hiện có diện tích cà phê khoảng 700.000
ha, sản lượng cà phê tăng lên hàng năm từ 1.105.700
tấn năm 2010 lên 1.295.000 tấn năm 2015 (Bảng ).
Với diện tích và sản lượng cà phê như trên, Việt
Nam đứng thứ 4 thế giới về diện tích (sau Brazil,
Indonesia và Colombia), nhưng lại đứng thứ 2 thế giới
về sản lượng cà phê và là nước xuất khẩu cà phê Vối
- Robusta lớn nhất thế giới, chiếm gần 15% sản lượng
cà phê của toàn thế giới.
BẢNG: SẢN LƯỢNG CÀ PHÊ VIỆT NAM
Năm Diện tích gieo
trồng (ha)
Diện tích
cho thu
hoạch (ha)
Năng suất
trung bình
(tấn/ha)
Sản lượng
(tấn)
2010
537.065
514.400
2,15
1.105.700
2011
571.000
550.000
2,16
1.188.000
2012
620.000
575.000
2,25
1.295.000
2013
650.000
600.000
2,30
1.350.000
2014
670.000
620.000
2,34
1.450.000
2015
650.000
560.000
2,23
1.250.000
Nguồn:BộNôngnghiệp&PTNT
Bên cạnh sự phát triển của cà phê Vối (Robusta)
chiếmđại đa số sản lượng và kim ngạch xuất khẩu của
cả nước, Việt Nam cũng đang tiến hành Chương trình
Phát triển cà phê Chè (Arabica). Năm 2014, diện tích
trồng cà phê Arabica tại Lâm Đồng, Sơn La và Quảng
Trị ước tính khoảng 45.000 ha, chiếm 7% tổng diện tích
trồng cà phê của cả nước.
Cà phê sản xuất ra chủ yếu dành cho xuất khẩu với
tỷ lệ 90% tổng sản lượng. Từ năm 2007 đến nay, cà phê
Việt Nam đã xuất khẩu trên 1 triệu tấn, năm cao nhất
là năm 2012 với trên 1,7 triệu tấn. Năm 2014 là năm cao
thứ 2 với trên 1,6 triệu tấn. Năm 2015, Việt Nam chỉ
xuất được trên 1,2 triệu tấn do sản lượng mất mùa mà
giá cà phê xuống quá thấp so với chi phí đầu tư. Xuất
khẩu cà phê của Việt Nam cả năm 2015 theo số liệu
của Tổng cục Hải quan chỉ đạt 1,34 triệu tấn với kim
ngạch 2,67 tỷ USD, giảm 20,6% về lượng, nhưng giảm
đến 24,8% về kim ngạch so với năm trước.
Những năm gần đây, Việt Nam đã chú trọng nhiều
hơn đến việc xuất khẩu cà phê chế biến (rang xay, hòa
tan). Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan,
năm 2012 lượng xuất khẩu cà phê chế biến đã lên đến
gần 52 ngàn tấn với kim ngạch trên 175 triệu USD,
lần lượt chiếm 3% và 4,8% so với tổng lượng và kim
ngạch xuất khẩu của toàn Ngành; Năm 2013 là năm
xuất khẩu cà phê chế biến vượt trội với gần 68 ngàn
tấn, chiếm 5,2% tổng lượng xuất và đạt gần 314 triệu
USD, chiếm 11,5% tổng kim ngạch; Năm 2014, lượng
xuất khẩu cũng xấp xỉ 54 ngàn tấn, chiếm 3,2% tổng
lượng xuất, nhưng kim ngạch lại đạt gần 274 triệu
USD, chiếm 7,7% tổng kim ngạch xuất khẩu; Năm
2015, lượng xuất khẩu cà phê chế biến tăng vượt mức
33,3% so với năm 2014, đạt mức xuất khẩu 72 ngàn tấn
với kim ngạch 305,8 triệu USD, chiếm 5,4% tổng lượng
xuất và 11,4% tổng kim ngạch toàn ngành.
Năm 2015, Đức và Hoa Kỳ vẫn là 2 thị trường nhập
khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam với thị phần theo
ĐỂ NGÀNH CÀ PHÊ VIỆT NAMHỘI NHẬP SÂUVÀOTPP
TS. PHẠM NGỌC DƯỠNG, TS. CẢNH CHÍ HOÀNG
- Đại học Tài chính – Marketing
Thời gian qua, ngành Cà phê Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ và trở thành mặt hàng nông sản
chủ lực của nước ta. Từ năm 2011 đến nay, kim ngạch xuất khẩu cà phê Việt Nam tăng hàng năm, có mặt
ở hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ, đứng thứ hai thế giới về sản lượng và giá trị xuất khẩu cà phê. Tuy
nhiên, để ngành Cà phê Việt Nam hội nhập sâu rộng khi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) có
hiệu lực thì cần triển khai những giải pháp đồng bộ. Từ những đánh giá thực trạng, bài viết đề xuất một
số vấn đề cần giải quyết để nâng cao hiệu quả phát triển ngành Cà phê Việt Nam trong bối cảnh hội nhập,
mở rộng thị trường xuất khẩu.
•
Từ khóa: Cà phê, giá trị, xuất khẩu, thị trường, hàng hóa.
