18
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Kết quả mô hình hồi quy như sau:
D = -1.278* Overconfidence + 0.773* Anchoring + 8.408.
Lingesiya Kengatharan (2014) đã xem các
thiên lệch hành vi là biến độc lập tác động lên
hiệu quả đầu tư của NĐT cá nhân. Bên cạnh đó
Lingesiya Kengatharan đã chỉ ra thiên lệch hành vi
Overconfidence tương quan nghịch và Anchoring
tương quan thuận với hiệu quả đầu tư. Nghiên cứu
cũng nhận định thiên lệch hành vi tâm lý mỏ neo
có mức tác động từ trung bình đến cao đến NĐT
cá nhân. Tự tin thái quá và ác cảm sợ thua lỗ có
mức tác động trung bình đến NĐT cá nhân. Tâm
lý bầy đàn có tác động từ thấp đến trung bình đến
NĐT cá nhân.
Tại Việt Nam, trong nghiên cứu về tài chính
hành vi, Vương Đức Hoàng Quân và Đào Quý
Phúc (2012) đã đưa ra những cảnh báo về sự thiên
lệch trong tài chính hành vi lên những quyết định
đầu tư, trong đó 20 thiên lệch hành vi mà NĐT Việt
Nam bị mắc phải.
Phương pháp nghiên cứu
Mô hình nghiên cứu
Nghiên cứu phân tích tác động của thiên lệch
hành vi lên hiệu quả đầu tư của NĐT cá nhân. Hiệu
quả đầu tư (HIEUQUA) là biến phụ thuộc được đo
lường theo Oberlechner và Osler (2004) dựa trên
mức độ hài lòng của NĐT về hiệu quả đầu tư.
Các biến độc lập là các thiên lệch hành vi
phổ biến của NĐT cá nhân theo Amar Kumar
YẾUTỐ ẢNHHƯỞNGĐẾNQUYẾT ĐỊNH CỦANHÀ ĐẦUTƯ
CHỨNG KHOÁN: NHÌNTỪGÓC ĐỘTÀI CHÍNHHÀNHVI
PGS., TS. VƯƠNG ĐỨC HOÀNG QUÂN
- Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh,
BÙI CHIẾN CÔNG
- Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh
Nhà đầu tư không phải lúc nào cũng đưa ra các quyết định lý trí, họ còn bị chi phối bởi các yếu tố tâm lý
trong quá trình ra quyết định. Do vậy, nghiên cứu thực hiện với mục tiêu khám phá các yếu tố hành vi ảnh
hưởng đến quyết định đầu tư của nhà đầu tư cá nhân thông qua lợi nhuận đạt được. Đối tượng phỏng vấn
là những nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Phương pháp phân tích dữ liệu, phân
tích hồi quy được sử dụng cho nghiên cứu. Kết quả cho thấy, thiên lệch hành vi tâm lý mỏ neo; tự tin thái
quá và phản ứng thái quá ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả đầu tư. Tâm lý bầy đàn và ác cảm sợ thua lỗ
ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả đầu tư.
•
Từ khoá: Hiệu quả đầu tư, phản ứng thái quá, tâm lý bầy đàn, thua lỗ
N
hiều lý thuyết cho rằng, nhà đầu tư (NĐT)
đạt lợi nhuận bằng cách làm theo quy tắc
tài chính cơ bản và ra quyết định trên việc
xem xét rủi ro. Tuy nhiên, mức độ chấp nhận và
thái độ chấp nhận rủi ro phụ thuộc vào từng cá
nhân NĐT (Maditinos, Sevic & Theriou, 2007). Tài
chính hành vi có thể hữu ích trong trường hợp trên
vì nó dựa trên tâm lý học để giải thích tại sao người
ta mua hay bán cổ phiếu (Waweru et al., 2008).
Tại Việt Nam, tài chính hành vi cần được nghiên
cứu sâu rộng vì tài chính hành vi là một mô hình
khả thi để giải thích cách NĐT ra quyết định (Kim
và Nofsinger, 2008). Một số nghiên cứu kết luận
NĐT châu Á, bao gồm Việt Nam bị thiên lệch hành
vi nhiều hơn so với người từ các nền văn hóa khác
(Kim và Nofsinger, 2008).
Những nghiên cứu về tài chính hành vi
Amar Kumar Chaudhary (2013) đưa ra thiên
lệch hành vi phổ biến của NĐT cá nhân trên thị
trường chứng khoán: Tâm lý mỏ neo; Tự tin thái
quá; Tâm lý bầy đàn; Ác cảm sợ thua lỗ; Phản ứng
thái quá. Nghiên cứu cũng chỉ ra là cần phải giảm
hoặc loại bỏ ảnh hưởng của tâm lý hành vi trong
đầu tư chứng khoán.
Lingesiya Kengatharan (2014) thực hiện nghiên
cứu các thiên lệch hành vi của NĐT cá nhân tại
Colombo và tìm ra được 2 thiên lệch hành vi có tác
động đến hiệu quả đầu tư của NĐT cá nhân gồm:
(1) Tự tin thái quá (Overconfidence); (2) tâm lý mỏ
neo (Anchoring).
