TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
19
trường chứng khoán. Bên cạnh đó, độ lệch chuẩn
của các đánh giá là tương đối thấp 0.701 – 0.79284,
cho thấy các đánh giá trên có độ tin cậy khá cao
khi không có nhiều sự khác biệt về các đánh giá
của các NĐT.
Phân tích tương quan
Phân tích mối tương quan giữa các biến có
một số vấn đề đáng lưu ý:
Thứ nhất,
ngược lại
với giả thuyết nêu trên, tâm lý mỏ neo, tự tin thái
quá và phản ứng thái quá có mối quan hệ thuận
với hiệu quả đầu tư, mức tương quan lần lượt là
0.314, 0.395 và 0.261.
Thứ hai,
tâm lý bầy đàn và
ác cảm sợ thua lỗ đều có mối tương quan nghịch
với hiệu quả đầu tư với mức tương quan -0.166
và -0.174.
Mô hình hồi quy tuyến tính
Kiểm định t của các biến độc lập: MONEO,
TUTIN, BAYDAN, THUALO, PHANUNG có giá
trị Sig <0.05 cho nên tất cả các biến độc lập khi
phân tích hồi quy đều có ý nghĩa về mặt thống kê.
Vì vậy, dùng tất cả 5 biến độc lập của mô hình để
phân tích hồi quy tương quan với biến phụ thuộc
(HIEUQUA) hiệu quả đầu tư và có độ tin cậy 96%.
R2 điều chỉnh = 0.317 và kiểm định F, Sig= 0.000
< 0.05. Cho nên 31,7% thay đổi của hiệu quả đầu
tư (HIEUQUA) được giải thích bởi 5 biến độc
lập PHANUNG, THUALO, BAYDAN, MONEO,
TUTIN.
Kết quả hồi quy như trên mô hình đo lường
hiệu quả đầu tư được xây dựng như sau:
HIEUQUA=0.298*MONEO+0.354*TUTIN–0.298*BAYDAN–
0.282*THUALO+0.201*PHANUNG+2.048.
Thảo luận kết quả
Mức độ tác động của thiên lệch hành vi lên nhà đầu tư
Kết quả cho thấy, NĐT cá nhân tại Việt Nam
bị thiên lệch hành vi tự tin thái quá, tâm lý bầy
đàn, ác cảm sợ thua lỗ, tâm lý mỏ neo và phản
ứng thái quá tác động ở mức độ cao, tâm lý bầy
đàn có tác động thấp. Điều này tương đôí phù
hợp với nghiên cứu của Kengatharan (2014) khi
khẳng định thiên lệch tâm lý mỏ neo tác động
ở mức độ từ trên trung bình đến cao, tâm lý
bầy đàn có tác động từ thấp đến trung bình đến
NĐT cá nhân tại thị trường Colombo. Điều này
hoàn toàn phù hợp với nhận định của Kim và
Nofsinger (2008) khi cho rằng NĐT châu Á bị
thiên lệch nhiều hơn các NĐT khác.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, NĐT là không lý
Chaudhary (2013), đo lường theo thang đo các biểu
hiện theo Waweru et al (2008):
X1 – MONEO: Thiên lệch mỏ neo. NĐT ra quyết
định bằng cách bắt đầu từ một giá trị tham chiếu
ban đầu sau đó hiệu chỉnh để ra quyết định.
X2 – TUTIN: Tự tin thái quá. NĐT tin rằng họ
lựa chọn tốt hơn so với những người khác trong
quyết định mua hoặc bán.
X3 – BAYDAN: Tâm lý bầy đàn là sự bắt chước
lẫn nhau dẫn đến những hành động theo nhóm
đông trong ra quyết định.
X4 – THUALO: Tâm lý sợ thua lỗ làm cho NĐT
sẵn sàng đối mặt với rủi ro thua lỗ bằng cách giữ
lại mã chứng khoán hạ giá và chờ cho giá tăng
trở lại.
X5 – PHANUNG: Phản ứng thái quá. Phản ứng
không cân xứng với tin tức, cả tốt và xấu trên thị
trường, NĐT trở nên lạc quan hơn khi thị trường đi
lên và bi quan hơn khi thị trường đi xuống.
Mô hình nghiên cứu xem xét tác động của thiên
lệch hành vi lên hiệu quả đầu tư đặt ra các giả
thuyết như sau:
H1: NĐT cá nhân tại Việt Nam bị ảnh hưởng bởi
các thiên lệch hành vi ở mức độ cao. Giả thuyết này
được kiểm định bằng cách tổng hợp các đánh giá
của đáp viên về mức độ ảnh hưởng của các thiên
lệch hành vi được đề xuất.
H2: Các thiên lệch hành vi trong mô hình tác
động tích cực tới hiệu quả đầu tư của NĐT cá nhân
trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Giả thuyết
này được kiểm định bằng mô hình hồi quy tuyến
tính về ảnh hưởng của các thiên lệch hành vi lên
hiệu quả đầu tư của NĐT cá nhân.
Mẫu nghiên cứu
Tiến hành khảo sát đối với NĐT cá nhân trên
thị trường chứng khoán Việt Nam. Khảo sát hợp lệ
159 NĐT cá nhân, người có am hiểu về thị trường
chứng khoán.
Kết quả nghiên cứu
Mức độ tác động của các thiên lệch hành vi
lên quyết định đầu tư của NĐT cá nhân. Đánh
giá tác động của các thiên lệch hành vi của NĐT
cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam
theo giá trị trung bình dựa trên thang đo Likert
5 điểm như sau:
Thiên lệch hành vi Tự tin thái quá, tâm lý bầy
đàn, ác cảm sợ thua lỗ, tâm lý mỏ neo và phản ứng
thái quá tác động đến NĐT cá nhân trên thị trường
chứng khoán ở mức độ cao. Tuy nhiên, tâm lý bầy
đàn có tác động thấp đến NĐT cá nhân trên thị
