36
KINH TẾ - TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
Quan trọng hơn, Chính phủ cần tăng cường
phổ biến thông tin về RCEP nhằm tạo điều kiện
để các bên có lợi ích liên quan tham gia sâu hơn
vào quá trình này. Cộng đồng DN và người lao
động cần hiểu rõ và cập nhật kiến thức về các cam
kết có thể đưa ra trong RCEP cũng như các cơ hội
và thách thức trong việc thực thi các cam kết này.
Đối với các ngành, cần đảm bảo chia sẻ các thông
tin về RCEP và các dự kiến điều chỉnh chính sách
liên quan một cách hiệu quả giữa các bộ ngành chủ
quản, các cơ quan, địa phương và DN; giữa các tổ
chức chính trị, xã hội và người dân vào quá trình
RCEP, không chỉ ở giai đoạn thực hiện mà ngay từ
giai đoạn đàm phán.
Ngoài ra, Việt Nam cũng cần đẩy nhanh quá
trình cải cách môi trường kinh doanh, tăng cường
năng lực cạnh tranh để tận dụng tối đa các cơ
hội từ RCEP. Nâng cao năng lực cạnh tranh phải
tiến hành đồng thời ở cấp độ quốc gia, DN và sản
phẩm. Củng cố năng lực sản xuất và xuất khẩu của
các DN trong nước, khuyến khích phát triển các
ngành công nghiệp phụ trợ và nâng cao chất lượng
sản phẩm cũng là hướng đi phù hợp về chính sách
nhằm đảm bảo Việt Nam sẽ thu được lợi ích từ
tham gia mạng lưới sản xuất được hình thành trên
cơ sở RCEP.
Thâm hụt cán cân thanh toán cũng là điểm
đáng lo ngại cần sớm có biện pháp khắc phục.
Việt Nam cũng như nhiều nước khác, đang phải
đối mặt với thách thức là thâm hụt thương mại
với Trung Quốc ngày càng tăng lên, xu hướng
cũng chưa có dấu hiệu thay đổi trong tương lai
gần. Trong khi đó, Trung Quốc có thể trở nên có
lợi thế hơn khi RCEP đi vào thực thi và cạnh tranh
hơn nữa đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam
sang các thị trường quan trọng cũng như trong
thu hút các nhà đầu tư. Theo đó, tác động ròng
có thể làm thâm hụt thương mại của Việt Nam
gia tăng, đòi hỏi nhiều công cụ chính sách, nhiều
chính sách liên quan tới các vấn đề trọng yếu hơn
là kiểm soát thương mại song phương. Do vậy,
cần quan tâm nhiều hơn tới các vấn đề cơ bản
như tăng cường năng lực cạnh tranh của hàng hóa
xuất khẩu, ít nhất là trong phạm vi RCEP.
tác động lan tỏa tích cực, bao gồm cả chuyển giao
công nghệ và bí quyết kinh doanh và quản lý vốn
- những yếu tố rất cần thiết với Việt Nam trong bối
cảnh hội nhập. Ngoài ra, việc hoàn thiện thực thi
các cam kết trong RCEP cũng sẽ giúp Việt Nam xây
dựng môi trường đầu tư cạnh tranh và minh bạch,
qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ chế phân bổ
hiệu quả các nguồn lực. Trong một báo cáo mới công
bố gần đây của Ngân hàng ANZ cũng cho rằng, Việt
Nam và Thái Lan sẽ là 2 quốc gia hưởng lợi nhiều
nhất từ RCEP. Cụ thể, tăng trưởng GDP của Việt
Nam trong 5 năm khi ký kết RCEP có thể đạt gần
8%, còn Thái Lan là 13%. Riêng với RCEP sẽ chiếm
85% dòng vốn FDI toàn thế giới, đây là yếu tố quan
trọng tác động mạnh mẽ tới kinh tế Việt Nam.
Mặc dù cơ hội đem lại từ RCEP là rất lớn nhưng
Việt Nam sẽ phải đối mặt với không ít thách thức,
tính tương đồng trong cơ cấu thương mại với các
nước RCEP và mức độ tham gia của Việt Nam vào
hoạt động thương mại dịch vụ khá khiêm tốn. Theo
giới chuyên gia, chất lượng và hàm lượng giá trị
gia tăng của hầu hết sản phẩm của Việt Nam còn
ở mức độ khiêm tốn. Trình độ công nghệ chưa đáp
ứng yều cầu, trong khi đó, quy mô sản xuất của nền
kinh tế tương đối nhỏ, năng suất hạn chế. Ở khu vực
dịch vụ, chất lượng và khả năng quản trị rủi ro kém
hơn nhiều so với mặt bằng trên thị trường quốc tế.
Điều này sẽ gia tăng sức ép cạnh tranh đối với Việt
Nam, khi cấu trúc RCEP cho phép các nước tự do
hóa thương mại với các đối thủ cạnh tranh của Việt
Nam. Cụ thể, Việt Nam sẽ phải chịu áp lực cạnh
tranh với Trung Quốc trong việc xuất khẩu may
mặc, giày dép và gạo khi xuất khẩu vào thị trường
Nhật Bản. Đặc biệt, Trung Quốc cũng là đối thủ cho
Việt Nam trong việc xuất khẩu thức ăn, thực phẩm
và may mặc vào Hàn Quốc…
Tận dụng cơ hội và tham gia sâu hơn
vào chuỗi giá trị khu vực
Phân tích trên cho thấy, trong quá trình đàm
phán cũng như thực thi hiệp định RCEP có thể
đem lại lợi ích cho Việt Nam trên nhiều mặt nếu
được thiết kế phù hợp. Do vậy, để có thể tận dụng
được tối đa cơ hội và tham gia sâu hơn vào chuỗi
giá trị khu vực, giới chuyên gia cho rằng, Việt Nam
cần hài hòa hóa các cam kết dưới các lộ trình hội
nhập khác nhau. Đặc biệt, các nhà đàm phán và
cơ quan xây dựng chính sách Việt Nam cần tránh
đưa ra quá nhiều gánh nặng thủ tục hay chính sách
mới, vốn làm phức tạp hóa quá trình điều chỉnh
mà các DN trong nước cần thực hiện trong điều
kiện tiến hành các bước mở cửa.
RCEP là khu vực kinh tế sôi động bậc nhất thế
giới với 3,4 tỷngười, tổngGDPkhoảng21nghìn
tỷ USD và chiếm khoảng 29% tổng thương mại
thế giới. Hiện nay, RCEP đã trải qua 6 vòng đàm
phán, dự kiến kết thúc vào cuối 2015.
