44
KINH TẾ - TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
Gợi ý choViệt Nam
Ngày 11/3/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành
Quyết định số 366/QĐ-TTg phê duyệt Đề án xây
dựng và phát triển TTCK phái sinh để từng bước hoàn
chỉnh cấu trúc TTCK Việt Nam theo Chiến lược phát
triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020. Trên cơ sở
của Quyết định số 366/QĐ-TTg, thời gian tới, chúng
ta có thể kỳ vọng Việt Nam sẽ có sàn giao dịch quyền
chọn cổ phiếu đầu tiên. Qua bài viết này, tác giả mạnh
dạn đề xuất một số nội dung cụ thể như sau:
Thứ nhất,
cần nghiên cứu kỹ thực tế của Việt Nam
trước khi đưa các loại tài sản được thực hiện quyền
chọn vào thị trường một cách dồn dập. Đồng thời,
chúng ta nên thamkhảomô hình của một số thị trường
thành công trên thế giới, từ đó gợi ý phương hướng
nghiên cứu tại TTCK trong nước.
Thứ hai,
các nghiên cứu về mô hình Black Scholes
ở Việt Nam hiện nay hầu hết đều mang tính chất giới
thiệu và áp dụng thử nghiệm, lý do là không có nguồn
dữ liệu phù hợp từ các giao dịch thực tế. Bởi vậy, thành
lập thị trường tập trung sẽ đem đến nguồn thông tin
hữu ích cho các nghiên cứu tương tự trong tương lai.
Nguồn dữ liệu này sẽ chỉ nằm trong phạm vi khoảng
1 năm giao dịch, do quyền chọn chủ yếu là ngắn hạn,
nên các nghiên cứu có thể thực hiện bằng những quan
sát đầu tiên ngay khi thị trường mở cửa.
Thứ ba,
ngay cả khi đã điều chỉnh thành công mô
hình, việc định giá cũng không thể tránh khỏi những
sai lệch so với thực tế. Không nên quá lạm dụng và tin
tưởng tuyệt đối vào công thức, đặc biệt trong những
giai đoạn giá biến động mạnh do nhiều rủi ro trên thị
trường. Đó chỉ là một trong số nhiều công cụ hỗ trợ cho
việc ra quyết định, thành bại vẫn nằm ở kinh nghiệm
và mức độ am hiểu của nhà đầu tư.
Thứ tư,
theo các nghiên cứu trên thế giới, mô hình
định giá quyền chọn có thể áp dụng để định giá nhiều
loại tài sản khác, ví dụ: nợ phải trả, nghĩa vụ trong hợp
đồng… Do đó, các nghiên cứu trong định giá quyền
chọn sẽ đưa đến những gợi ý quan trọng về giải pháp
cho các vấn đề khác trong nền kinh tế.
Tài liệu tham khảo:
1. RobertC.Merton“TheoryofRationalOptionPricing”,TheRANDCorporation,2010;
2. Fischer Black and Myron Scholes “The Pricing of Options and Corporate Liabilities”,
The University of Chicago Press, 2008;
3. S. McKenzie, D. Gerace và Z. Subedar, “An empirical investigation of the
Black-Scholes model: evidence from the Australian Stock Exchange” –
Finance journal, 2007;
4. A. Frino, E. Khan và Sudhir Lodh - “The Black Scholes call option pricing
model and the Australian options market: Where Are We After 15 years” –
Working paper, 1991.
xác định dựa trên 3 yếu tố cơ bản: giá tài sản cơ sở (cổ
phiếu) (S), kỳ hạn (t) và giá thực hiện (K). Công thức
của mô hình Black-Scholes được đưa ra như sau:
Trong đó:
là giá quyền chọn
là giá cổ phiếu
là kỳ hạn của quyền chọn
là giá thực hiện quyền chọn
là lãi suất phi rủi ro
là giá trị xác suất cho hàm phân phối chuẩn hóa
Nhìn từ thực tế Australia
TTCK Australia được biết đến thông qua Tập đoàn
giao dịch chứng khoán Australia - ASX Group. Tập
đoàn này đảm nhiệm vai trò điều phối các hoạt động
mua bán trên sàn giao dịch chứng khoán tập trung,
cung cấp cơ sở vật chất kỹ thuật cần thiết và đảm bảo
tính cạnh tranh cho chứng khoán Australia trên thị
trường vốn quốc tế.
Định giá quyền chọn TTCK phái sinh ởAustralia đã
được một số nhà nghiên cứu của các trường đại học ở
nước này triển khai, nhằm điều chỉnh mô hình sơ khai
phù hợp với thực tiễn TTCKAustralia. Các nghiên cứu
tập trung vào kiểm định tính hiệu quả của mô hình đã
được điều chỉnh với số liệu lấy từ ASX Group.
Cụ thể, công trình nghiên cứu của nhóm tác giả
trường Đại học Wollongong của Australia (năm 1991)
với tựa đề “Mô hình định giá quyền chọn bán Black
Scholes và thị trường quyền chọn Australia: Chúng
ta đang ở đâu sau 15 năm?”, đã bác bỏ những nghi
ngờ về thực tiễn của mô hình và chứng minh TTCK
Australia phù hợp để áp dụng mô hình định giá quyền
chọn lấy từASX Group. Công trình nghiên cứu này đã
sử dụng phương pháp của Rubinstein để chọn ra các
cặp quyền chọn (khác nhau về giá thực hiện), sau đó so
sánh độ lệch chuẩn hiệu quả của các cặp đã được chọn.
Đến nay, các nhà nghiên cứu của Australia đã thử
nghiệm và điều chỉnh hàm phân bố xác suất, phương
pháp đo lường biến động của lợi nhuận cổ phiếu,
thêm yếu tố cổ tức được chi trả và chi phí giao dịch.
Chẳng hạn, năm 2007, Đại học Wollongong đã công bố
“Nghiên cứu thực nghiệmmô hình Black Scholes: Dẫn
chứng từ Sàn giao dịch chứng khoánAustralia”. Nhóm
tác giả tại trường này đã tính độ biến động của cổ phiếu
bằng cách kiểm định ý nghĩa của các hệ số trong 3 mô
hình hồi quy giá quyền chọn sử dụng lần lượt: biến
động lịch sử, biến động thực tế và biến động hiệu quả.
Theo ASX Group, hiện có hai mô hình định giá quyền
chọn được sử dụng phổ biến trên TTCKAustralia, một
trong số đó chính là mô hình Black Scholes.
