TÀI CHÍNH -
Tháng 02/2018
141
Một số hàm ý choViệt Nam
Với chủ trương chủ động, tích cực hội nhập kinh
tế quốc tế, trong những năm gần đây, TTTC Việt Nam
đã c những bước tiến dài. Tuy nhiên, sự tham gia
ngày càng nhiều của các chủ thể tham gia, sự xuất
hiện ngày càng đa dạng các công cụ tài chính mới trên
thị trường, xu hướng thành lập các tập đoàn tài chính
hoạt động đa lĩnh vực (ngân hàng, chứng khoán, bảo
hiểm, dịch vụ tài chính…) tạo tiềm ẩn rủi ro lớn cho an
ninh tài chính quốc gia, trong đ cuộc khủng hoảng tài
chính toàn cầu khởi nguồn từ việc cho vay dưới chuẩn
nhà đất của Mỹ vào năm 2007 vẫn là bài học đắt giá
cho các quốc gia trên thế giới, trong đ c Việt Nam.
Thực tế này đòi hỏi hệ thống giám sát TTTC phải c
những thay đổi để đảm bảo sự phát triển an toàn của
thị trường này.
Hiện nay, ở Việt Nam áp dụng mô hình giám sát
TTTC phân tán (chuyên ngành), theo đ mỗi ngành
được giám sát bởi cơ quan giám sát riêng biệt. Các cơ
quan tham gia GSTC như: Cục quản lý, Giám sát bảo
hiểm và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trực thuộc
Bộ Tài chính; Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng
thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Bảo hiểm tiền
gửi Việt Nam; Ủy ban GSTC Quốc gia… Thông qua
việc nghiên cứu các mô hình GSTC trên thế giới, c thể
mang đến những hàm ý cho Việt Nam trong việc xây
dựng một mô hình giám sát TTTC phù hợp với bối
cảnh Việt Nam, giúp phòng ngừa, hạn chế rủi ro phát
sinh trên thị trường này trong bối cảnh TTTC nước ta
đang hội nhập sâu rộng với TTTC toàn cầu.
Tài liệu tham khảo:
1. Lê Thị Thu Thủy (2012), Pháp luật Việt Nam về giám sát thị trường tài chính và
thực tiễn áp dụng; Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội;
2. Bốn phương pháp tiếp cậnmô hình giám sát tài chính, 2017;
3. Core Principles for Effective Banking Supervision-Basel Committee on Banking
Supervision, 2011;
4. Một số trang web: sbv.gov.vn, mof.gov.vn.
Lan). Thực tế cho thấy, các cơ quan đều hoạt động
độc lập và c toàn quyền trong phạm vi giám sát của
mình. Một số các quốc gia áp dụng mô hình này như:
Australia, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ, Hà Lan…
Về ưu điểm, mô hình giám sát lưỡng đỉnh được coi
là phương pháp tối ưu trong việc đảm bảo sự minh
bạch, toàn vẹn thị trường. Trong đ , bên cạnh nguồn
nhân lực nội bộ, cơ quan giám sát thận trọng c thể thuê
các chuyên gia về kinh tế và kinh doanh, trong khi cơ
quan giám sát hành vi kinh doanh c thể tập trung bộ
máy vào việc thực thi hoạt động. Tuy nhiên, mô hình
cũng c nhược điểm khi mâu thuẫn nảy sinh khi cơ
quan giám sát an toàn phải lựa chọn giữa sự an toàn hệ
thống và bảo vệ người tiêu dùng. Thông thường mục
tiêu an toàn hệ thống được ưu tiên hơn và người tiêu
dùng c thể bị thiệt hại khi một định chế tài chính nào
đ phá sản.
Mô hình ngoại lệ
Cấu trúc của thể chế giám sát các dịch vụ tài chính
ở Mỹ được nhận định là phức tạp và phản ánh các yếu
tố như tính chất liên bang của nước Mỹ và c khả năng
ứng ph với các cuộc khủng hoảng tài chính, cung
cấp các giải pháp cho các vấn đề cụ thể và thể hiện nỗ
lực hiện đại h a hệ thống tài chính theo thời gian. Hệ
thống giám sát của Mỹ bao gồm cả các quy định chức
năng về hoạt động (ngân hàng, chứng khoán, nguyên
vật liệu, bảo hiểm) và giám sát kết cấu. Hệ thống
GSTC của Mỹ gồm c rất nhiều cơ quan: Hệ thống dự
trữ liên bang; Văn phòng kiểm soát tiền tệ; Văn phòng
giám sát quỹ tiết kiệm; Công ty bảo hiểm tiền gửi lỉên
bang; Liên đoàn điều hành tín dụng quốc gia; Ủy ban
chứng khoán; Ủy ban giao dịch phái sinh hàng h a
tương lai; Các ủy ban giám sát bảo hiểm của các bang.
Bên cạnh các cơ quan hành pháp trong hệ thống của
Mỹ, c rất nhiều các tổ chức giám sát tiêu chuẩn tư
nhân như ủy ban Chất lượng Kế toán Tài chính, Hiệp
hội Các dụng cụ phái sinh Quốc tế và Hiệp hội ngành
Chứng khoán và TTTC...
Các cơ quan tư vấn
Cơ quan chuyên
trách giám sát hoạt
động ngân hàng
Cơ quan chuyên
trách giám sát
hoạt động bảo
hiểm
Cơ quan chuyên
trách giám sát hoạt
động chứng khoán
Cơ quan chuyên
trách giám sát
hoạt động hưu
trí
hình 2: Mô hình cấy trúc giám sát theo chức năng
Nguồn: Nghiên cứu tổng hợp của tác giả
Các cơ quan tư vấn cấp 1
Cơ quan giám sát
thận trọng
Cơ quan giám sát
hoạt động kinh
doanh
Ngân hàng chứng
khoán Bảo hiểm
Hưu trí
Ngân hàng chứng
khoán Bảo hiểm
Hưu trí
Các cơ quan
tư vấn cấp 2
Các cơ quan
tư vấn cấp 2
hình 3: Cấu trúc mô hình giám sát lưỡng đỉnh
Nguồn: Tổng hợp của tác giả
