TÀI CHÍNH -
Tháng 3/2015
59
V
iệc ban hành và thực hiện chính sách tài
khóa (CSTK) và chính sách tiền tệ (CSTT)
theo hướng mới đã mang lại những thành
công nhất định; ngăn chặn được đà suy giảm kinh
tế, từng bước tạo cơ sở cho tăng trưởng bền vững;
kiểm soát được lạm phát cả trong ngắn hạn và dài
hạn; ổn định được nền tài chính quốc gia; ổn định
và từng bước cải thiện được đời sống của nhân dân.
Tuy nhiên, giữa CSTK và CSTT đôi khi còn chưa
đồng bộ, chưa bổ xung, hỗ trợ cho nhau cùng thực
hiện mục tiêu đã định; thậm chí có khi còn xung
khắc, triệt tiêu tác dụng tích cực của nhau. Bài viết
phân tích về nguyên tắc phối hợp linh hoạt giữa
chính sách tài khóa và CSTT, đảm bảo cho hai chính
sách này bổ sung, hỗ trợ nhau cùng thực hiện mục
tiêu đã định; khắc phục tình trạng xung khắc, triệt
tiêu tác dụng tích cực của nhau là hết sức quan trọng
trong công tác điều hành kinh tế của Chính phủ.
Tác động của chính sách tài khóa và chính sách
tiền tệ
Chính sách tài khóa
Đây là hệ thống các quan điểm, mục tiêu, chủ
trương và giải pháp về thuế và chi ngân sách của
Nhà nước, phù hợp với đặc điểm của đất nước
trong từng thời kỳ, nhằm bồi dưỡng, khai thác, huy
động và sử dụng các nguồn tài chính đa dạng, phục
vụ có hiệu quả cho việc thực hiện kế hoạch và chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia trong
từng thời kỳ. CSTK được xây dựng và thực hiện với
hai hình thức chính, đó là:
- CSTKmở rộng: Thực hiện chính sách này, Chính
phủ sẽ giảm thuế, tăng chi ngân sách nhà nước, qua
đó làm tăng tổng cầu trong nền kinh tế, từ đó thúc
đẩy tăng sản lượng, ngăn chặn và khắc phục được
tình trạng suy thoái (nếu nền kinh tế đang rơi vào
tình trạng suy thoái), nhưng lại gây thêm mức thâm
hụt ngân sách và tăng mức độ lạm phát trong nền
kinh tế. Tuy nhiên, khi tăng chi NSNN hoặc giảm
thuế sẽ làm sản lượng cân bằng tăng, song mức
độ gia tăng phụ thuộc vào nhiều nhân tố. Tăng chi
NSNN hoặc giảm thuế sẽ làm sản lượng cân bằng
tăng mạnh nhất khi độ nhạy cảm của cầu tiền đối
với lãi suất vô cùng lớn. CSTK mở rộng sẽ ít tác
động đến sản lượng cân bằng khi độ nhạy cảm của
cầu tiền đối với thu nhập cao, hoặc độ nhạy cảm của
cầu tiền đối với lãi suất thấp. CSTK mở rộng không
tác động đến sản lượng cân bằng hoặc tốc độ tăng
trưởng khi khi độ nhạy cảm của cầu tiền đối với thu
nhập rất cao, hoặc độ nhạy cảm của cầu tiền đối với
lãi suất rất thấp.
- CSTK thắt chặt: Thực hiện chính sách này, Chính
phủ sẽ tăng thuế, giảm chi ngân sách nhà nước, qua
đó làm giảm tổng cầu trong nền kinh tế, từ đó kìm
hãm mức tăng sản lượng hoặc thậm chí làm giảm
sản lượng, nhưng lại có thể giảm bớt mức thâm hụt
ngân sách và kìm chế được lạm phát. Tuy nhiên, khi
nền kinh tế vừa đang bị suy thoái, vừa có lạm phát,
nếu mục tiêu ngăn chặn tình trạng suy thoái, thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế được ưu tiên thì CSTK mở
rộng sẽ được lựa chọn và chấp nhận mức lạm phát
cao trong nền kinh tế.
Chính sách tiền tệ
Là hệ thống các quan điểm, mục tiêu, chủ trương
MỘTSỐVẤNĐỀLÝLUẬNTRONGPHỐIHỢP
CHÍNH SÁCHTÀI KHÓAVÀ CHÍNH SÁCHTIỀNTỆ
TS. NGUYỄN XUÂN THẠCH
Chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ là hai công cụ quan trọng trong điều hành, quản
lý kinh tế vĩ mô của bất kỳ quốc gia nào. Ở Việt Nam, trong những năm gần đây đã ghi
nhận hai chính sách này đã có sự phối hợp đồng bộ, linh hoạt nhằm ứng phó với khủng
hoảng và suy giảm kinh tế toàn cầu. Dưới góc độ lý luận, bài viết phân tích vai trò, sự phối
hợp giữa hai chính sách này của Việt Nam trong thời gian qua.
