TÀI CHÍNH -
Tháng 5/2015
55
tư công là hoạt động vì mục đích công hay đầu
tư của Nhà nước (có mục tiêu kinh doanh hay
không kinh doanh). Cần xác định mục tiêu đầu
tư công dựa trên vai trò của Nhà nước trong phát
triển kinh tế, xã hội, chủ yếu cung cấp các dịch vụ,
hàng hoá công phục vụ dân sinh.
Cụ thể hơn, cần xác định rõ mục đích của
đầu tư công bao gồm những loại hoạt động nào
của Nhà nước: Quốc phòng, an ninh, cơ sở hạ
tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho cộng
đồng (cầu đường, sân bay, cảng, cơ sở y tế, giáo
dục…). Tiếp đó, cần xác định chính xác phạm
vi hoạt động đầu tư công và thẩm quyền, trách
nhiệm của các tổ chức, cá nhân được Nhà nước
phân công, giao quyền quyết định cụ thể. Đó là
cơ sở cho bảo đảm hiệu quả của hoạt động đầu
tư công, trong đó phải tách bạch trách nhiệm
quản lý nhà nước với trách nhiệm bảo đảm hiệu
quả đầu tư của từng chủ thể được giao quyền và
trách nhiệm.
Quan trọng hơn, cần kiên quyết xử lý dứt điểm
“cục máu đông” trong đầu tư công hiện nay đặc
biệt là đầu tư của các tập đoàn kinh tế, DNNN;
Cần thu hẹp phạm vi đầu tư công của DNNN
trong các lĩnh vực mà tư nhân không đầu tư, còn
các hoạt động khác của DNNN do DN tự do kinh
doanh và tự chịu trách nhiệm như các DN thuộc
các thành phần kinh tế khác.
Tài liệu tham khảo:
1. Bukhari, S., Ali, L., & Saddaqat, M., (2007), “Public Investment
and Economic Growth in the Three Little Dragons: Envidence from
Heterogeneous Dynamic Panel Data”, International Journal of Business
and Information, Volume 2, number 1;
2. Kongphet PhetSaVong and IchiHaShi (2012), The Impact of Public anh
Private Investment on Economic Growth: Evidence from Developing
Asian Countries, IDEC Discussion Paper 2012, Hiroshima University;
3. Ghali, K. H., 1998, “Public Investment and Private Capital Formation in
a Vector-Error Correction Model of Growth,” Applied Economics, Vol. 30;
4. Solow, Robert 1956. A Contribution to the Theory of Economic Growth.
Quarterly Journal of Economics, No. 70(1);
5. Niên giám thống kê từ năm 2000 đến năm 2013 của 63 tỉnh thành,
Tổng cục Thống kê.
Từ kết quả phân tích, nhận thấy đầu tư công
hiện nay của Việt Nam chưa tác động tích cực
trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế. Điều này dẫn
tới những lý giải thực trạng đầu tư công hiện nay
và đề xuất hàm ý chính sách như sau:
Chính sách phát triển đầu tư công trong thời
gian qua chủ yếu theo hướng đáp ứng các mục
tiêu ngắn hạn, cục bộ, đáp ứng không có chọn lọc
nhu cầu đầu tư khiến cho đầu tư công luôn trong
tình trạng đầu tư vượt xa khả năng tích lũy của
nền kinh tế, tập trung cao nhất là trong giai đoạn
từ 2008 đến nay. Hệ quả mà nền kinh tế đang
phải gánh chịu là thâm hụt ngân sách, nợ công
tăng cao, hiệu quả đầu tư chưa cao.Nguyên nhân
trực tiếp của tình trạng đầu tư dàn trải, không
tính đến hiệu quả bền vững thiếu tầm nhìn chiến
lược, mong muốn tăng trưởng nhanh trong thời
gian ngắn.
Thêm vào đó, trong hệ thống pháp luật, chưa
hề có sự xác định về phạm vi của đầu tư công
đến đâu, vai trò điều tiết, “kiến tạo phát triển”,
tác động lan tỏa của Nhà nước như thế nào, Nhà
nước định hướng đầu tư công phát triển đến mức
độ nào và làm thế nào để quản lý và thúc đẩy sự
phát triển đầu tư công phù hợp với quy mô và
trình độ phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy sự
hiệu quả của các thành phần vốn khác trong nền
kinh tế.
Đặc biệt, bất cập lớn nhất là tồn tại khoảng
trống pháp lý rất lớn, đáng ra cần điều chỉnh
những vấn đề cốt lõi nhất của hoạt động đầu
tư công lại chưa được các nhà hoạch định chính
sách quan tâm. Đó là phạm vi hoạt động đầu
tư công bao gồm hoạt động đầu tư của Nhà
nước nhằm mục đích thu lợi nhuận hay không
vì mục đích kinh doanh; Nhà nước đầu tư bằng
phương thức nào, cơ chế thu hút sự tham gia
của các tổ chức kinh tế vào hoạt động như thế
nào; cách thức lập kế hoạch đầu tư, phân bổ và
quản lý vốn và các nguồn lực đầu tư gắn với
trách nhiệm về phân cấp ngân sách như thế nào;
trách nhiệm tổ chức thực hiện quá trình đầu tư
và khai thác dự án đầu tư, trách nhiệm giám sát,
đánh giá hiệu quả đầu tư trong và sau khi hoàn
thành dự án đầu tư…
Tuy nhiên, việc điều chỉnh chính sách đầu tư
công không đơn giản chỉ dừng ở việc chấn chỉnh
lại việc thực hiện chính sách mà cần xuất phát từ
những nghiên cứu cơ bản của những nhà hoạch
định chính sách về mục tiêu định hướng đối với
hoạt động đầu tư công. Trong đó, vấn đề cốt lõi
của chính sách đầu tư công cần phải làm rõ là đầu
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, một
trong những nguyên nhân dẫn đến tốc độ phục
hồi tăng trưởngcủaViệtNamchậmlà trong thời
gian qua các cấu phần về tổng cầu của GDP, trừ
xuất khẩu ròng, đều tăng trưởng chậm.
