TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2016
51
phát triển kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế
quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt là Việt Nam
đã chính thức tham gia Cộng đồng kinh tế ASEAN,
Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)
và nhiều hiệp định thương mại tự do khác thì thị
trường DVTC sẽ ngày càng phát triển, nhiều loại
hình DVTC sẽ xuất hiện và các hình thức giao dịch
cũng ngày càng đa dạng, kể cả giao dịch qua biên
giới. Vì vậy, việc thu thuế tiêu dùng đối với DVTC
là cần thiết nhằm đảm bảo tính công bằng của chính
sách thuế vì nhiều hàng hóa trung gian khác là đầu
vào của sản xuất vẫn thuộc đối tượng chịu thuế tiêu
dùng. Việc thu thuế tiêu dùng đối với DVTC còn
nhằm tăng cường nguồn thu cho NSNN trong bối
cảnh Việt Nam thực hiện cải cách tài chính công và
cải cách hệ thống thuế, đảm bảo bền vững ngân sách
và an ninh tài chính công.
Theo đó, nhằm hoàn thiện hệ thống chính sách
thuế của Việt Nam phù hợp với nền kinh tế thị
trường và thông lệ quốc tế, trong thời gian tới cần
chuyển DVTC từ đối tượng không chịu thuế GTGT
sang đối tượng chịu thuế GTGT. Người nộp thuế
là tổ chức kinh doanh DVTC, bao gồm các ngân
hàng thương mại và tổ chức tín dụng, các công
ty bảo hiểm, các công ty chứng khoán. Cơ sở tính
thuế GTGT đối với DVTC là doanh thu từ cung cấp
DVTC. Phương pháp tính thuế là phương pháp tính
trực tiếp trên GTGT. Tỷ lệ tính thuế GTGT đối với
DVTC bằng tỷ lệ phần trăm (%) đối với dịch vụ,
theo quy định tại điểm b, Khoản 2, Điều 11 Luật
thuế GTGT hiện hành là 5%. Mức thuế suất áp dụng
đối với DVTC là 10%. Người nộp thuế không được
khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Theo đó, các ngân
hàng thương mại và các tổ chức tín dụng, các công
ty chứng khoán, các công ty bảo hiểm kê khai doanh
thu và số GTGT do cơ sở kinh doanh tạo ra (áp dụng
tỷ lệ 5%) rồi nhân với thuế suất 10%. Số thuế GTGT
phải nộp bằng doanh thu nhân với tỷ lệ 5% rồi nhân
với thuế suất 10%.
Cải cách chính sách thuế nói chung, thuế GTGT
nói riêng luôn là vấn đề phức tạp, nhạy cảm. Theo
đó, để đạt được các mục tiêu đặt ra, cần đẩy mạnh
công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, giải
thích chính sách để tăng sự đồng thuận, ủng hộ của
nhân dân và của cộng đồng doanh nghiệp về việc áp
dụng thuế GTGT đối với DVTC.
Tài liệu tham khảo:
1. Guide to Republic of China Taxes 2015;
2. PWC (2014) Insurance Tax Highlights – Asia Pacific;
3. PWC (2010) Global Financial Services;
4.
.
Như vậy, nhiều nước trên thế giới áp dụng thuế
tiêu dùng đối với DVTC. Do việc xác định GTGT
của mỗi loại DVTC là khó khăn, nên hầu hết các
quốc gia không áp dụng thuế GTGT đối với DVTC
mà áp dụng chính sách thuế riêng đối với DVTC
với tên gọi khác nhau là thuế kinh doanh hoặc tên
gọi của sắc thuế gắn với loại DVTC như thuế ngân
hàng, thuế bảo hiểm. Cơ sở tính thuế là doanh thu
từ hoạt động cung cấp dịch vụ, cụ thể là doanh thu
từ dịch vụ ngân hàng; doanh thu từ dịch vụ môi giới
chứng khoán; doanh thu từ phí bảo hiểm. Phạm vi
DVTC chịu thuế ở nhiều nước cơ bản đều áp dụng
thuế tiêu dùng đối với ngân hàng, dịch vụ bảo hiểm,
dịch vụ trên thị trường chứng khoán. Một số nước
còn quy định phạm vi đối tượng chịu thuế rộng hơn
như trường hợp Thái Lan, Đài Loan…Mức thu thuế
đối với DVTC ở các nước cũng rất khác nhau nhưng
mức thu phổ biến là 5% tính trên doanh thu.
Qua nghiên cứu kinh nghiệm các nước có thể
thấy rằng việc thu thuế đối với DVTC có tác động
tới hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh DVTC
nên mức thu cần được tính toán, áp dụng ở mức
hợp lý, đảm bảo không tác động lớn tới hoạt động
của thị trường DVTC; đảm bảo sự luân chuyển vốn
trong nền kinh tế đồng thời đảm bảo huy động, điều
tiết được nguồn thu cho NSNN.
Kinh nghiệm cho Việt Nam
Chiến lược Cải cách hệ thống thuế giai đoạn
2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại
Quyết định 732/QĐ-TTg ngày 17/5/2011 đã xác định
mục tiêu tổng quát cải cách hệ thống thuế đến năm
2020 là: “Xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng
bộ, thống nhất, công bằng, hiệu quả, phù hợp thể
chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;
mức động viên hợp lý nhằm tạo điều kiện thúc đẩy
sản xuất trong nước và là một trong những công
cụ quản lý kinh tế vĩ mô của Ðảng, Nhà nước; xây
dựng ngành Thuế Việt Nam hiện đại, hiệu lực, hiệu
quả; công tác quản lý thuế và phí, lệ phí thống nhất,
đơn giản, dễ hiểu...”. Trong đó, nội dung cải cách về
chính sách thuế GTGT đến năm 2020 cũng xác định:
“Nghiên cứu giảm bớt số lượng nhóm hàng hóa
dịch vụ không chịu thuế GTGT để việc tính thuế,
khấu trừ thuế không bị ngắt quãng giữa các khâu
trong quá trình sản xuất kinh doanh;… bổ sung quy
định để xác định đúng cơ chế thu đối với một số loại
hàng hóa, dịch vụ mới phát sinh theo sự phát triển
của kinh tế thị trường…”.
Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, DVTC có
vai trò quan trọng, thúc đẩy luân chuyển các dòng
tài chính trong nền kinh tế. Cùng với quá trình
