60
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
đúng quy luật. Bởi ngân hàng thương mại (NHTM)
cũng hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận, nên đầu tư
vốn vào đâu có lợi hoặc tạo ra kiểu kinh doanh mới
không vi phạm chính sách mà thu được lợi nhuận
là họ làm. Thực tế, không phải từ khi NHNN đưa ra
chính sách trần lãi suất USD 0%/năm thì mới có các
hiện tượng “xé rào” trong các hoạt động “cân nhắc”
để chuyển đổi tỷ trọng tín dụng giữa nội tệ và ngoại
tệ. Các hoạt động mang tính đô la hóa nền kinh tế
cũng đã và đang xảy ra, mà NHNN từ hàng chục
năm nay đã có rất nhiều chính sách khắc phục như:
Giảm dần lãi suất ngoại tệ, mở ra thị trường ngoại
hối, tự do hóa tỷ giá bằng cách xóa các trần “bậc
thang” mang tính hành chính cứng để thay bằng cơ
chế công bố tỷ giá hàng ngày bằng tỷ giá bình quân
thị trường sau giờ đóng cửa hôm trước kèm theo
một biên độ hẹp, ngiêm cấm dùng ngoại tệ để niêm
yết, mua, bán hàng hóa, dịch vụ nội địa… Mọi cố
gắng trên vẫn chưa chấm dứt hiện tượng đô la hóa,
đặc biệt là đô la hóa trong thị trường tín dụng. Khi
đưa lãi suất USD về 0%/năm đã có những tác động
tích cực đối với công cuộc chống đô la hóa này. Một
mặt, NHNN vẫn giữ được chênh lệch đủ hấp dẫn
giữa lãi suất VND và USD để khuyến khích gửi tiền
VND, tạo thuận lợi cho việc huy động VND của các
NHTM. Mặt khác, đây được xem là công cụ chi phí
thấp nhất bởi hiện nay, tỷ lệ lạm phát thấp, trong
khi nền kinh tế trong giai đoạn cần tăng trưởng nên
về cơ bản, NHNN không thể tăng lãi suất VND, nên
khi hạ lãi suất USD về 0%/năm để duy trì chênh lệch
hai đồng tiền là việc buộc phải làm nhằm ổn định tỷ
giá. Đồng thời, tạo điều kiện để một số kênh đầu tư
V
iệc hạ lãi suất huy động và giảm lãi suất
về 0% tiền gửi USD của các tổ chức, doanh
nghiệp là bước tiếp theo để Ngân hàng Nhà
nước (NHNN) thực hiện chính sách đồng bộ trong
điều hành lãi suất các đồng ngoại tệ và là cơ sở cho
việc thiết lập mặt bằng lãi suất các đồng ngoại tệ
như: đồng Euro, Yên (Nhật), Bảng Anh, Nhân dân
tệ… Đáng chú ý, động thái của NHNN diễn ra chỉ
sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) nâng lãi
suất USD lên 0,25%. Khi đó, rất nhiều đồng tiền
trên thế giới đã mất giá từ 0,5 - 1,5%, trong đó,
VND mất giá khoảng 0,47 - 0,5%.
Thực tế, qua 6 tháng áp dụng chính sách, trên
thị trường tài chính – tiền tệ đã xuất hiện khá nhiều
kiểu “lách” để huy động và cho vay có lãi suất. Và
phản ứng của một số tổ chức, cá nhân về việc đưa
trần lãi suất tiền gửi USD về 0%/năm cho mọi đối
tượng là không phù hợp. Trước hết, diễn biến USD
gửi vào các ngân hàng giảm, lượng cho vay ngoại
tệ cũng giảm; lượng ngoại tệ gửi ra nước ngoài
tăng. Ngoài ra, thay vì trả lãi suất nhiều ngân hàng
đã áp cũng chính sách ưu đãi bằng thưởng tiền,
quay số, ưu đãi khi người gửi USD. Mặt khác, ngân
hàng nhận USD gửi vào với lãi suất 0% và tạo điều
kiện cho khách hàng đó được vay nội tệ tới 95%
giá trị quy đổi so với số ngoại tệ gửi đó với lãi suất
thấp, ổn định, có thời hạn cùng với thời hạn gửi
ngoại tệ…
Có thể nói, những diễn biến trên là không thể
tránh khỏi, thậm chí chính sách này góp thêm cú
hích để gia tăng các hiện tượng đương nhiên đã và
đang tồn tại trên thị trường tài chính tiền tệ theo
CHỐNGĐÔ LAHÓANỀNKINHTẾ:
NHÌNTỪ LÃI SUẤT TIỀNGỬI USD/NĂM
ThS. TRẦN THỊ THÚY
- Cao đẳng Kinh tế - Kế hoạch Đà Nẵng
Để tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm thực hiện chủ trương chống đô la hóa của Chính
phủ, chuyển từ quan hệ huy động - cho vay bằng ngoại tệ sang quan hệ mua - bán bằng ngoại tệ,
Ngân hàng Nhà nước ban hành Quyết định 2589/QĐ-NHNN ngày 17/12/2015 về mức lãi suất tối
đa đối với tiền gửi bằng đô la Mỹ (USD) của tổ chức, cá nhân tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài theo quy định tại Thông tư 06/2014/TT-NHNN ngày 17/3/2014. Quyết định này
có hiệu lực từ ngày 18/12/2015 thay thế Quyết định 1938/QĐ-NHNN ngày 25/9/2015 của Thống
đốc Ngân hàng Nhà nước.
•
Từ khóa: Đô la hóa, kinh tế, huy động, cho vay, lãi suất, ngoại tệ
