50
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Hoặc doanh thu ghi nhận sớm trong trường hợp
như các hợp đồng bán hàng có điều khoản kèm
theo. Thực tế, các điều khoản của hợp đồng chưa
hoàn thành, quyền lợi và rủi ro về quyền sở hữu
của hàng hóa chưa được chuyển giao cho bên mua.
Nhiều doanh nghiệp khi xuất hàng hóa hoặc dịch
vụ cho khách hàng dùng thử đã tiến hành ghi nhận
doanh thu. Hình thức ghi nhận doanh thu này được
coi là ghi nhận doanh thu sai thời điểm khi mà các
điều khoản hợp đồng trong tương lai chưa được
thực hiện.
Phản ánh chi phí sai thời điểm:
Phản ánh chi phí
sai thời điểm là sự điều chỉnh lợi nhuận của doanh
nghiệp bởi áp lực đạt được mục tiêu và kế hoạch
kinh doanh của công ty. Khoản chi phí phát sinh
trong kỳ này nhưng công ty hoãn chưa hoạch toán
chuyển sang kỳ sau. Ngoài ra, kỹ thuật phản ánh
chi phí sai thời điểm thường thực hiện cùng hành
vi gian lận vi phạm vào nguyên tắc phù hợp giữa
doanh thu và chi phí.
Khai gi m công nợ và chi ph
Khai giảm, che giấu công nợ và chi phí là cách
thực hiện hành vi gian lận đối với BCTC để tăng lợi
nhuận của công ty. Lợi nhuận trước thuế tăng nếu
tổng số tiền chi phí hoặc công nợ không được phản
ánh, gian lận này có thể ảnh hưởng trọng yếu tới lợi
nhuận công bố. Kỹ thuật này d thực hiện hơn so
với hành vi nghiệp vụ khai khống nhưng khó phát
hiện hơn. Thông thường để che giấu công nợ và chi
phí là bỏ sót công nợ/chi phí.
Bỏ sót công nợ/chi phí là hành vi cố tình không
hoạch toán nghiệp vụ phát sinh liên quan chi phí/
công nợ trên sổ sách kế toán thông qua giấu hoặc
hủy các chứng từ liên quan nghiệp vụ kinh tế phát
sinh. Khi đó, lợi nhuận trước thuế sẽ tăng tương
ứng với số chi phí hay công nợ che giấu.
Những người thực hiện thủ thuật gian lận về bỏ
sót công nợ/chi phí đều tin rằng họ có thể che giấu
gian lận trong thởi điểm tương lai.
Không công bố đầy đủ thông tin
Theo nguyên tắc kế toán và Luật Chứng khoán,
công ty niêm yết phải công bố đầy đủ và chính xác
thông tin trong BCTC và thuyết minh BCTC cho
nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư có những thông tin cần
thiết đưa ra quyết định đầu tư. Tuy nhiên, nhiều
thông tin không được khai báo đầy đủ trong thuyết
minh BCTC như nợ tiềm tàng, các sự kiện phát sinh
sau ngày khóa sổ, các giao dịch các bên liên quan,
những thay đổi chính sách kế toán.
Các sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ:
Sự kiện phát
đoàn trước các đối tác và nhà đầu tư (Jones, 2011).
Ghi nhận tăng doanh thu thông ước tính kế toán:
Kỹ
thuật gian lận này thường được thực hiện các hợp
đồng dài hạn để ước lượng khối lượng công việc
hoàn thành để ghi nhận doanh thu. Ví dụ, hợp đồng
xây dựng dài hạn có 2 phương pháp ghi nhận doanh
thu. Thứ nhất là ghi nhận doanh thu khi hợp đồng
xây dựng đã hoàn thành bàn giao; Thứ hai là dựa
vào tỷ lệ % tiến độ thực hiện hợp đồng. Phương pháp
hợp đồng hoàn thành bàn giao là không ghi nhận
doanh thu cho đến khi dự án hoàn thành 100%. Chi
phí xây dựng xác định khi dự án hoàn thành. Phương
pháp xác định dựa theo tỷ lệ % tiến độ hoàn thành
ghi nhận doanh thu và chi phí theo phương pháp đo
lường dự án đã thực hiện, nhưng phương pháp này
thường d bị lạm dụng thực hiện gian lận. Ước lượng
tỷ lệ % hoàn thành công việc phụ thuộc các ước tính
của nhà quản lý dựa trên kinh nghiệm và thực tế tiến
độ hoàn thành công việc. Nhà quản lý gian lận tỷ lệ
% hoàn thành và ước tính chi phí hoàn thành của dự
án xây dựng để ghi nhận doanh thu sớm và che giấu
tỷ lệ % vượt mức thực tế hoàn thành của dự án.
Ghi nhận sai niên đ k to n
Ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh sai niên độ kế
toán là việc ghi nhận doanh thu/hoặc chi phí không
đúng với thời điểm phát sinh. Hoạch toán doanh
thu hoặc chi phí được chuyển từ kỳ trước sang kỳ
sau hoặc ngược lại nhằm tăng hoặc giảm lợi nhuận
như mong muốn. Các kỹ thuật gian lận trong lập
BCTC liên quan đến việc ghi nhận sai niên độ kế
toán sau:
Vi phạm nguyên tắc phù hợp trong ghi nhận doanh thu
và chi phí:
Theo chấp nhận kế toán nguyên tắc (GAAP),
nguyên tắc phù hợp trong kế toán là ghi nhận một
khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi
phí tương ứng có liên quan đến doanh thu kỳ đó. Tuy
nhiên, tại thời điểm cuối năm, nhiều công ty đã ghi
nhận doanh thu trước khi thực hiện giao dịch. Doanh
thu được ghi nhận ngay sau khi xuất hóa đơn vào thời
điểm cuối năm nhưng hàng chưa được xuất. Sang đầu
năm sau, hàng hóa mới được xuất và chi phí tương
ứng của giao dịch này được ghi nhận chậm vào đầu
năm sau. Kỹ thuật này giúp cho công ty tăng chỉ tiêu
lợi nhuận trong năm.
Ghi nhận sớm doanh thu:
là kỹ thuật gian lận liên
quan doanh thu, khi các điều kiện ghi nhận doanh
thu chưa được thỏa mãn như hàng hóa và dịch vụ
chưa được thỏa mãn như hàng hóa và dịch vụ chưa
được chuyển giao hoặc khách hàng hoặc chỉ được
chuyển giao một phần và khách hàng chưa chấp
nhận thanh toán.
