52
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
đóng vai trò định hướng cho các nước trong việc tự
xây dựng bộ chỉ tiêu cho chính mình, bởi mỗi nước
có trình độ phát triển kinh tế, điều kiện tự nhiên,
môi trường, trình độ dân trí khác nhau. Bên cạnh
đó, trong từng giai đoạn của nền kinh tế, mỗi chỉ
tiêu đánh giá tăng trưởng xanh có mức tác động
khác nhau đối với chính sách trong ngắn hạn, dài
hạn của Chính phủ.
Tại Việt Nam, bên cạnh việc bước đầu tiếp cận
đến khái niệm đo lường tăng trưởng kinh tế xanh
thông qua xây dựng khung đo lường GDP xanh,
chỉ số sử dụng hiệu quả tài nguyên (hệ số sử dụng
năng lượng/GDP, hoặc hệ số sử dụng nước/GDP)
dựa trên Khung đo lường tăng trưởng kinh tế xanh
của OECD và nhiệm vụ chiến lược của “Chiến lược
tăng trưởng kinh tế xanh”:
- Đến năm 2020: Giảm cường độ phát thải khí
nhà kính 8 - 10% so với mức 2010, giảm tiêu hao
năng lượng tính trên GDP 1 - 1,5% mỗi năm.
- Đến năm 2020: Giá trị sản phẩm ngành công
nghệ cao, công nghệ xanh trong GDP là 42 - 45%; Áp
dụng công nghệ sạch hơn 50%, đầu tư phát triển các
ngành hỗ trợ bảo vệ môi trường và làm giàu vốn tự
nhiên phấn đấu đạt 3 - 4% GDP.
- Đến năm 2020: Tỷ lệ đô thị loại III có hệ thống
thu gom và xử lý nước thải đạt quy chuẩn quy định
là 60%, với đô thị loại IV, loại V và các làng nghề là
40%, tỷ trọng dịch vụ vận tải công cộng ở đô thị lớn
và vừa 35 - 45%, tỷ lệ đô thị lớn và vừa đạt tiêu chí
đô thị xanh phấn đấu đạt 50%.
Một số chỉ tiêu cốt lõi có thể được sử dụng trong
quá trình đánh giá, giám sát thực hiện tăng trưởng
Thực tiễn xây dựng tiêu chí đánh giá tăng trưởng
kinh tế xanh tại Việt Nam
Theo hướng dẫn của Hội đồng Phát triển bền
vững Liên Hiệp quốc (viết tắt là UNCSD), bộ chỉ
tiêu thử nghiệm đầu tiên của Việt Nam được Cục
Môi trường tổ chức nghiên cứu và công bố năm
1998, gồm 80 chỉ tiêu về các lĩnh vực sau: lĩnh vực
môi trường được quan tâm hơn (44 chỉ tiêu); lĩnh
vực kinh tế (3 chỉ tiêu); lĩnh vực xã hội (17 chỉ tiêu);
quản lý môi trường (16 chỉ tiêu).
Sau đó, thông qua các hoạt động khác nhau, bộ
chỉ tiêu được nhiều cơ quan tiếp tục nghiên cứu hoàn
thiện. Gần đây, trong khuôn khổ Dự án VIE/01/021,
triển khai tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đề tài “Xác định
bộ chỉ tiêu phát triển bền vững cho Việt Nam” được
tiến hành nhằm xác định một bộ chỉ tiêu phù hợp
với điều kiện phát triển của Việt Nam và thông lệ
quốc tế. Bộ chỉ tiêu mới được xây dựng trên cơ sở các
bộ chỉ tiêu đã hình thành trước đó: Bộ chỉ tiêu của
UNCDS, Bộ chỉ tiêu trong Chiến lược phát triển kinh
tế - xã hội 2001- 2010, Bộ chỉ tiêu trong Chiến lược
toàn diện tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo, Bộ chỉ
tiêu theo Agenda 21 của Việt Nam và Bộ chỉ tiêu mà
Tổng cục Thống kế dự kiến đề xuất. Bộ chỉ tiêu mới
bao gồm 55 chỉ tiêu trong 4 lĩnh vực: Kinh tế (14 chỉ
tiêu), Xã hội (23 chỉ tiêu), Tài nguyên – Môi trường
(13 chỉ tiêu), Thể chế (5 chỉ tiêu), trong đó có một số
chỉ tiêu đặc thù riêng của Việt Nam như: chỉ tiêu về
cơ cấu các ngành kinh tế quốc dân; tỷ lệ lao động
nông nghiệp trong tổng số lao động...
Tổ chức hợp tác phát triển kinh tế (OECD) cũng
có bộ tiêu chí đánh giá tăng trưởng xanh nhưng chỉ
XÂY DỰNGTIÊU CHÍ ĐÁNHGIÁ TĂNGTRƯỞNG KINHTẾ
XANH CHOVIỆT NAM
TS. TRẦN QUANG PHÚ
– Viện Kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Các chính sách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xanh cần được thành lập dựa trên sự hiểu biết
tốt về các yếu tố quyết định tăng trưởng xanh và nguyên lý “đánh đổi”. Việc điều tra, tính
toán các chỉ số đánh giá tăng trưởng kinh tế xanh cần phải lựa chọn theo tiêu chí cũng như
quy định, dựa trên các số liệu so sánh quốc tế nhằm đem lại những thông tin rõ ràng cho
các nhà hoạch định chính sách.
