16
NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH QUỐC GIA, HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN
khoảng 30 - 35% GDP. Năng suất lao động xã hội
tăng khoảng 5%/năm. Hàng năm, có khoảng 30 - 35%
DN Việt Nam có hoạt động đổi mới sáng tạo. Nghị
quyết được đánh giá là văn bản thể hiện sự đột phá
về hỗ trợ và phát triển DN nhằm khắc phục những
thách thức, rào cản cơ bản của DN Việt Nam đang
gặp phải.
Con số không nói lên tất cả, nhưng mục tiêu phấn
đấu đến 2020 cả nước có ít nhất 1 triệu DN đòi hỏi
phải có nỗ lực rất lớn. Đáng chú ý, mục tiêu đặt ra là
khu vực tư nhân đóng góp khoảng gần 50% GDP…
Muốn làmđược điều này, việc tháo gỡ rào cản thủ tục
hành chính, tiếp cận vốn vay ngân hàng, loại bỏ tiêu
cực trong cách hành xử xấu của cán bộ công quyền
đối với DN, doanh nhân... là điều hết sức cần thiết.
Việc Nhà nước bảo đảm quyền bình đẳng cho
tất cả các DN, không phân biệt loại hình, thành
phần kinh tế trong cơ hội tiếp cận các nguồn lực
như vốn, tài nguyên, đất đai…và đầu tư kinh doanh
được xem là điều kiện tiên quyết để tạo dựng niềm
tin trong khối DN tư nhân nói riêng và cả xã hội
nói chung. Thực tế, bất kỳ quốc gia nào cũng cần
những tập đoàn lớn, những DN mạnh, nhưng sự
lớn mạnh đó phải đến từ những ý tưởng đột phá,
sáng tạo, đến từ chiến lược kinh doanh đúng đắn
được tạo dựng trong một môi trường kinh doanh
thông thoáng và minh bạch, chứ không phải từ “cơ
chế ưu ái” và sự độc quyền nhà nước. Với tinh thần
mới, hy vọng sẽ hết những DN nhà nước hồn nhiên
đầu tư kinh doanh bằng dòng tiền ngân sách. Được
thì dành phần cho lợi ích cục bộ, thua thì lại “xin”
ngân sách bù vào. Cách làm đó đã triệt tiêu mọi nỗ
lực, trách nhiệm cũng như đẩy các thành phần kinh
tế khác vào chỗ khó khăn.
Trong Nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ có
điểm nhấn đáng chú ý là “không hình sự hóa quan
hệ kinh tế, dân sự, đồng thời xử lý nghiêm mọi hành
vi vi phạm pháp luật”. Xử lý nghiêm các hành vi vi
phạm pháp luật thì đã rõ, vì đó là đòi hỏi tất yếu của
việc xây dựng nhà nước pháp quyền, nhưng “không
hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự” phải là một cam
kết chính trị được bảo đảm thực hiện trong thực tiễn.
Phải chấm dứt tình trạng lạm dụng quyền lực công,
lợi dụng những tranh chấp, xung đột phát sinh trong
quá trình thực hiện hợp đồng kinh tế, dân sự để hình
sự hóa, trù úm, hù dọa DN nhằm thực hiện động cơ
xấu, trục lợi
Đồng thời với đó, Chính phủ cũng thể hiện quyết
tâm cải cách hành chính, tạo thuận lợi cho DN. Ở
đây có vấn đề thanh tra đột xuất, chồng chéo từng
khiến DN hoang mang, luôn trong thế lúng túng tìm
cách đối phó. Vì thế, việc Nghị quyết 35/NQ-CP nhấn
hệ thống giấy phép con cho thấy, có cả “một rừng”
văn bản pháp lý với DN. Thực tế hiện nay là một số
thông tư lại có hiệu lực thực tế cao hơn cả nghị định,
một văn bản của lãnh đạo cấp tỉnh, cấp huyện lại
có giá trị cao hơn thông tư. Chủ trương là giảm số
lượng giấy phép con, số điều kiện kinh doanh, tạo
điều kiện cho DN nhưng thực tế, việc các cấp ban
hành ra các loại quy hoạch, bản thân cũng chính là
một dạng điều kiện. Nếu còn nhiều giấy phép, còn
tình trạng xin - cho thì chi phí không chính thức còn
không ngừng tăng lên.
Trước những khó khăn đặt ra trên, DN Việt Nam
đang cần sự hỗ trợ, tạo điều kiện để phát triển mạnh
mẽ, đó là tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi,
một nền kinh tế thị trường dần hoàn thiện và đảm
bảo quyền tự do kinh doanh như một trong những
quyền cơ bản của người dân. Cộng đồng DN Việt
Nam với 97% là DN nhỏ và vừa, tư nhân thì cần
hướng sự quan tâm phát triển đối tượng này. Thực
tế, không ai hiểu những hạn chế trong môi trường
kinh doanh bằng DN. Đó là rào cản của thể chế, nền
tảng kinh tế thị trường chưa hoàn thiện, vấn đề tiếp
cận vốn, tiếp cận đất đai, tài nguyên khoáng sản được
phân bổ chưa theo cơ chế thị trường. Do vậy, để tháo
gỡ khó khăn này, mong muốn của DN từ Chính phủ
và các cơ quan hữu quan là: Cải cách hành chính và
tạo thuận lợi cho DN; Tạo môi trường thuận lợi cho
DN khởi nghiệp và DN đổi mới sáng tạo; Đảo đảm
quyền kinh doanh, quyền bình đẳng, tiếp cận nguồn
lực và cơ hội kinh doanh của các DN trong đó có DN
tư nhân; Giảm chi phí kinh doanh cho DN; Bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của DN.
Đến đột phá mới trong tư duy
Thực tế trong những năm qua, những tồn tại trong
môi trường kinh doanh mà DN phải đối mặt đó là
nạn nhũng nhiễu, hành DN; Cơ chế xin - cho phổ
biến đến mức trở thành bình thường; Nạn tiêu cực
bằng cách lót tay ở một bộ phận cán bộ công chức còn
tồn tại. Chính vì vậy, cần phải có sự đổi mới mạnh
mẽ, thay đổi cả tư duy lẫn cách hành xử. Với quyết
tâm cao, qua Nghị quyết mới “cởi trói” cho DN của
Chính phủ, niềm hy vọng đã được thắp lên.
Ngày 16/5/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị
quyết 35/NQ-CP về việc hỗ trợ và phát triển DN đến
năm 2020. Trong đó, mục tiêu đến năm 2020, xây
dựng DN Việt Nam có năng lực cạnh tranh, phát
triển bền vững, cả nước có ít nhất 1 triệu DN hoạt
động, trong đó có các DN có quy mô lớn, nguồn lực
mạnh. Khu vực tư nhân Việt Nam đóng góp khoảng
48 - 49% GDP, khoảng 49% tổng vốn đầu tư toàn xã
hội. Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp
