44
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
cũ, chuyển nhóm nợ… Các khách hàng có nghi ngờ,
được tạo file báo cáo, gửi về tổ chức tín dụng để xác
nhận lại thông tin của khách hàng và thực hiện điều
chỉnh nếu có.
Bước 3:
Thực hiện chấm điểm tín dụng khách
hàng cá nhân.
Chương trình tính điểm cho khách hàng dựa vào
9 chỉ tiêu (Bảng 1). Báo cáo “Chấm điểm tín dụng
cá nhân” được tính toán, phân tích và lập theo quy
trình công nghệ, chuẩn mực, số liệu, hạn chế tối đa
tác động của người xử lý vào bản tin.
Bước 4:
Đánh giá của chuyên gia
Sau khi chương trình đã tính được điểm cho
khách hàng dựa vào 9 chỉ tiêu và hiển thị bản báo
cáo được tạo lập ban đầu. Chương trình sẽ kiểm tra
tính hợp lý của dữ liệu theo nguyên tắc kiểm soát
chỉ số và chỉ ra những điểm chuyên gia đánh giá cần
xem xét lại khi phát hiện có sự không hợp lý về chỉ
tiêu pháp lý, chỉ tiêu chấm điểm, tổng điểm và xếp
hạng của khách hàng.
Bước 5:
Báo cáo chấm điểm
Bản báo cáo sau khi đã được cán bộ xử lý, chuyên
gia chấm điểm xếp loại xong, chuyển cho người có
thẩm quyền kiểm soát kiểm tra lại. Những bản báo
cáo chưa được chấp nhận được Người kiểm soát trả
lại cho cán bộ xử lý và thông báo những điểm cần
bổ sung, chỉnh sửa, sau đó mới tiếp tục quy trình để
chuyển vào vùng trả lời cho khách hàng.
Phương pháp xếp hạng
tín dụng khách hàng thể nhân
CIC xếp hạng tín dụng thể nhân dựa trên phương
pháp cả hai phương pháp gồm phương pháp thống
kê và phương pháp chuyên gia. Mô hình cụ thể sử
dụng là mô hình điểm số. Mô hình điểm số là một
phương pháp khoa học kết hợp sử dụng dữ liệu
nghiên cứu thống kê logic và áp dụng mô hình toán
học để phân tích, tính điểm cho các chỉ tiêu đánh
giá trong mô hình. Các chỉ tiêu chấm điểm được sử
dụng theo nhóm, sau đó đưa vào mô hình để tính
điểm theo trọng số và quy đổi điểm nhận sang một
biểu tượng xếp hạng tương ứng.
Chuyên gia tham gia các giai đoạn từ nghiên cứu,
xây dựng quy trình, thực hiện triển khai, kiểm soát
trong quá trình thực hiện và điều chỉnh để sản phẩm
ngày càng hoàn thiện. Đội ngũ các chuyên gia bao
gồm Ban Tổng giám đốc tại CIC- những người đã có
nhiều năm kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về
hoạt động thông tin tín dụng nói chung, cũng như
hoạt động chấm điểm thể nhân nói riêng và đội ngũ
các chuyên gia tại các phòng nghiệp vụ của CIC,
đội ngũ chuyên gia này tham gia vào các giai đoạn
từ nghiên cứu, xây dựng quy trình, thực hiện triển
khai, kiểm soát trong quá trình thực hiện và điều
chỉnh để sản phẩm ngày càng hoàn thiện.
Các chỉ tiêu sử dụng cho xếp hạng
tín dụng thể nhân tại CIC và cách thức thực hiện
Việc chấm điểm, xếp hạng tín dụng khách hàng
thể nhân tại CIC dựa vào 9 chỉ tiêu, chia thành 3
nhóm: (i) Số dư nợ và tình trạng nợ; (ii) Lịch sử trả
nợ; (iii) Lịch sử quan hệ tín dụng (Bảng 1). Với mỗi
chỉ tiêu chấm điểm này sẽ có khoảng điểm (nhỏ nhất
– lớn nhất), các khoảng điểm này được tính toán dựa
trên mức độ quan trọng của từng chỉ tiêu đã được
các chuyên gia tại trung tâm kiểm định và tổng các
khoảng điểm từ 150-750 điểm.
Các chỉ tiêu thể hiện nợ không đủ tiêu chuẩn, nợ
xấu của khách hàng là các chỉ tiêu trực tiếp phản ánh
khả năng chi trả của khách hàng, do vậy điểm thấp
nhất cho các chỉ tiêu này có thể là giá trị âm hoặc
bằng 0. Chẳng hạn chỉ tiêu “nhóm nợ cao nhất hiện
tại”, nếu khách hàng có nhóm nợ càng cao thì thể
hiện khả năng vỡ nợ của khách hàng càng lớn, nếu
rơi vào nhóm cao nhất tức nhóm 5 hoặc nợ ngoại
bảng thì đã không còn khả năng trả nợ nên giá trị
nhỏ nhất với chỉ tiêu này sẽ là giá trị âm. Các chỉ
tiêu còn lại phản ánh gián tiếp khả năng vỡ nợ của
khách hàng, do vậy điểm thấp nhất cho các chỉ tiêu
này không có giá trị âm hoặc bằng 0, điểm của chỉ
tiêu cao hay thấp phụ thuộc vào giá trị của chỉ tiêu
là bao nhiêu.
Các chỉ tiêu phản ánh lịch sử quan hệ tín dụng
của khách hàng (không bao gồm tình hình nợ không
BẢNG 2: XẾP HẠNG TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG THỂ NHÂN CỦA CIC
Tổng điểm Khoảnh cách điểm Xếp hạng tín dụng
Điểm từ 150 - 321
Khoảng cách 171 Rủi ro rất cao (E)
Điểm từ 322 - 430
Khoảng cách 108 Rủi ro cao (D)
Điểm từ 431 - 569
Khoảng cách 138
Rủi ro Trung
bình (C)
Điểm từ 570 - 679
Khoảng cách 109 Rủi ro thấp (B)
Điểm từ 680 - 750
Khoảng cách 70 Rủi ro rất thấp (A)
Nguồn: CIC
Với vị trí là một tổ chức thông tin tín dụng
công thuộc Ngân hàng Nhà nước, hoạt động
xếp hạng tín dụng thể nhân của Trung tâm
Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (CIC) có
ý nghĩa lớn trong việc cung cấp thông tin tín
dụng, phục vụ cho hoạt động tín dụng và các
tổ chức tín dụng.
