80
TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
những tranh chấp lâu dài do không có căn cứ pháp
lý để hòa giải.
- Các ngân hàng có thể mất phần lớn thị phần
và lợi nhuận cận biên, trước khả năng các Công ty
Fintech mới sẽ tăng cường áp dụng công nghệ tiên
tiến với hiệu quả cao và cung cấp dịch vụ với chi phí
thấp, phù hợp với nhu cầu và kỳ vọng của khách
hàng.
- Sự trỗi dậy của Fintech sẽ nâng cao tính tương
tác/mức độ lệ thuộc về CNTT giữa các thành viên
tham gia thị trường và hạ tầng thị trường, có thể đẩy
các sự cố CNTT thành khủng hoảng hệ thống, nhất
là tại những nơi dịch vụ ngân hàng tập trung vào
một hay một vài Công ty. Sự gia nhập của những
Công ty Fintech vào lĩnh vực ngân hàng làm tăng
tính phức tạp hệ thống, trong bối cảnh hầu hết các
Công ty Fintech mới còn thiếu kinh nghiệm về quản
lý rủi ro về CNTT.
- Nguy cơ bị tấn công bởi chính công nghệ: Các
sản phẩm Fintech được tạo ra trên nền tảng công
nghệ nên việc gặp phải các nguy cơ tấn công từ công
nghệ là điều không tránh khỏi.
- Fintech sẽ tăng thêm khó khăn trong việc đáp
ứng những yêu cầu về tuân thủ và nghĩa vụ về quy
trình báo cáo, bảo vệ khách hàng, chống rửa tiền và
tội phạm tài chính (AML/CFT), nhất là rủi ro tuân thủ
liên quan đến dữ liệu riêng tư và rủi ro mạng.
- Tăng rủi ro thanh khoản và biến động dòng vốn
ngân hàng. Việc sử dụng công nghệ mới tạo ra những
cơ hội cho khách hàng tự động thay đổi các tài khoản
tiết kiệm nhằm tăng thu lợi nhuận, nhưng cũng tác
động đến mức độ trung thành của khách hàng và
làm tăng bất ổn về tiền gửi, ảnh hưởng tiêu cực đến
tính thanh khoản của ngân hàng.
- Sự khác biệt về văn hóa giữa ngân hàng và các
công ty Fintech là sự đối lập giữa một bên là thể chế
chắc chắn, thận trọng và một bên là mô hình nhanh
gọn, chấp nhận rủi ro. Sự xung khắc này sẽ là tác
nhân cản trở thành công của mối quan hệ hợp tác
ngân hàng - Fintech.
Một số kiến nghị
Nhằm hoàn thiện hệ sinh thái Fintech tại Việt
Nam, bảo đảm sự phát triển lành mạnh, hài hòa của
hệ thông ngân hàng, cũng như tạo môi trường thuận
lợi cho các Công ty Fintech, phù hợp với chủ trương
và định hướng của Chính phủ, trong thời gian tới cần
chú trọng một số vấn đề sau:
Đối với cơ quan quản lý:
- Tiếp tục chủ động tiếp cận các vấn đề liên quan
đến Fintech trong lĩnh vực ngân hàng. Cần khuyến
khích thí điểm các thành tựu ứng dụng Fintech có lợi
trên thế giới tại Việt Nam để thúc đẩy sự phát triển
của thị trường tài chính ngân hàng.
- Sớm nghiên cứu ban hành hành lang pháp lý thử
nghiệmchomô hình Fintech và phát triển trong tương
lai gần. Xây dựng hệ thống quy định quản lý tổng thể
về Fintech với sự tham gia của không chỉ NHNN mà
liên Bộ như Tài chính, Thông tin và Truyền thông,
Công an, Khoa học và Công nghệ cùng tham gia xây
dựng hệ thống này.
- Phối hợp các cơ sở giáo dục để tập trung đào tạo
các chuyên ngành liên quan đến Fintech, bảo đảm
chương trình đào tạo chứa đựng đầy đủ khung lý
thuyết và thực hành.
Đối với các ngân hàng và công ty Fintech:
- Ngân hàng và Công ty Fintech nên thay đổi tư
duy, không nên coi nhau là đối thủ cạnh tranh mà
cần hướng tới sự hợp tác cùng có lợi, tạo ra sức mạnh
tổng hợp cho thị trường dịch vụ ngân hàng, nâng cao
khả năng cạnh tranh và góp phần thúc đẩy phát triển
kinh tế.
- Hiện hầu hết các ngân hàng đang gặp nhiều
thách thức trong công cuộc số hóa, các Công ty
Fintech cần đưa ra những sản phẩm phù hợp, đảm
bảo sự hợp tác đôi bên là mối quan hệ “win - win”.
Để đạt được điều này, các giải pháp Fintech đưa ra
phải cho thấy sự am hiểu sâu sắc về các khúc mắc của
ngân hàng, từ đó đưa ra các giải pháp công nghệ tài
chính phù hợp.
- Từ phía ngân hàng, cần có quy định rõ dữ liệu
nào được cung cấp cho Fintech, có chính sách bảo vệ
thông tin khách hàng. Với các Công ty Fintech, cần
quan tâm đến khía cạnh bảo mật ngay từ khi đưa ra
ý tưởng, thực hiện song song giữa sáng tạo và tăng
cường bảo mật cho giao dịch của khách hàng.
- Tăng cường hợp tác và đầu tư từ nước ngoài để
nhận chuyển giao và cập nhật công nghệ mới phù
hợp, đặc biệt là công nghệ tạo ra những sản phẩm bậc
cao như tư vấn tự động, nhận diện kỹ thuật số… từ xu
thế phát triển của Fintech toàn cầu.
Tài liệu tham khảo:
1. KPMG (2017), Global survey of Fintech activities in financial institution 2017;
2. Fintechnew.sg (2017), Fintech Vietnammarket overview 2017;
3. Phạm Xuân Hòe, Nguyễn Thu Trang (2018), Lợi thế của Fitech – Cầu nối hợp
tác với lĩnh vực ngân hàng trong bối cảnh CMCN 4.0, tham luận hội thảo Tăng
cường năng lực của ngành Tài chính trong tiếp cận cuộc CMCN 4.0;
4. Hoàng Thế Thỏa (2018), Lợi ích và rủi ro cơ bản của Fintech đối với hệ thống
ngân hàng, Cổng Thông tin điện tử Ngân hàng Nhà nước;
5. TS. Đỗ Hoài Linh, Đừng chỉ nhìn thấy cơ hội mà quên đi những rủi ro và thách
thức của Fintech, Trí thức Trẻ;
6. Nguyễn Thùy Dương, Ngân hàng và Fintech, những mảnh ghép trong hệ sinh
thái ngân hàng, Đặc san Toàn cảnh Ngân hàng Việt Nam 2018.
