22
KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN
toán cho việc tổ chức KTMT trong DN. Chế độ hiện
hành chưa có các văn bản hướng dẫn DN trong việc
bóc tách và theo dõi được chi phí môi trường trong
chi phí sản xuất kinh doanh, chưa có các tài khoản
cần thiết để hạch toán các khoản chi phí môi trường
cũng như doanh thu hay thu nhập trong trường hợp
DN có hệ thống xử lý chất thải bán quyền thải ra môi
trường cho các DN cùng ngành (nếu có). Đồng thời,
khoản chi phí và thu nhập này cũng chưa thể hiện
trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và chưa
giải trình cụ thể trên thuyết minh báo cáo tài chính
nên việc đánh giá hiệu quả kinh doanh của DN là
chưa đầy đủ, chưa xác định cụ thể trách nhiệm của
DN đối với môi trường.
Thứ tư,
khuyến khích các nghiên cứu ứng dụng
nhằm thống nhất sự phân định hoạt động môi
trường, qua đó đưa ra khái niệm và tiêu thức phân
loại chi phí môi trường, làm căn cứ ghi nhận, đo
lường, hạch toán và quản lý các chi phí này.
Bảo vệ môi trường và KTMT là vấn đề mang
tính thời sự, cấp bách, đồng thời cũng hết sức khó
khăn và nhiều thách thức. KTMT sẽ là một công
cụ cần thiết không chỉ giúp DN đáp ứng các yêu
cầu bảo vệ môi trường mà còn cải thiện hiệu quả
kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh. KTMT
đang là một phương pháp mới mẻ ở Việt Nam, do
vậy, việc hiểu rõ bản chất, lợi ích và vai trò của
KTMT trọng sự phát triển bền vững của xã hội nói
chung và DN nói riêng là hết sức cần thiết. Việc
vận dụng và phát triển KTMT cho Việt Nam sẽ góp
phần quản lý chi phí, gia tăng lợi nhuận hướng
tới mục tiêu phát triển bền vững. Tạo lập bước đi
vững chắc cho các DN Việt Nam trong quá trình
hội nhập kinh tế.
Tài liệu tham khảo:
1. PGS., TS. Phạm Đức Hiếu, PGS., TS. Nguyễn Thị Kim Thái, KTMT trong DN,
NXB Giáo dục, 2012;
2. Trần Phước Hiền, Định hướng xây dựng kế toán quản lý môi trường ở Việt
Nam, Luận văn Thạc sỹ, TP. Hồ Chí Minh, 2014;
3. Hoàng Thị Bích Ngọc, Kế toán quản trị môi trường – Bài học kinh nghiệm
cho Việt Nam, Tạp chí Kế toán và Kiểm toán;
4. International Federation of Accountants, Environmental Management
Accounting, International Guidance Document, USA, 2005;
5. Environmental Management Accounting Procedures and Principles. United
Nations, New York, 2001;
6. Environmental Accounting Guidlines 2005, Ministry of the Environment,
Japan;
7. Environmental Accounting – An Important part of an information system in
the conditions when the company approach to the environment influences
ít prosperity, Vadyba/Management.2006, Jaroslava HYRŠLOVÁ, Miroslav
HÁJEK.
việc bảo vệ môi trường thì có thể giúp DN có được
những ưu đãi từ các đối tượng này.
Góp phần thay đổi nhận thức về kinh tế
môi trường
Ở Việt Nam nói riêng và các nước đang phát
triển nói chung chưa có nhiều DN quan tâm đến
vấn đề KTMT, do đó chưa nhận thức được vai trò
quan trọng của nó. Đặc biệt, khi hạch toán đầy đủ
các chi phí môi trường thường dẫn đến kết quả làm
tăng chi phí cho DN và đội giá thành lên cao hơn
so với hạch toán truyền thống. Để triển khai thực
hiện tốt KTMT tại Việt Nam cần giải quyết một số
vấn đề sau:
Thứ nhất,
Luật BVMT năm 2005 đã đưa ra định
nghĩa về hoạt động BVMT và nêu ra 3 nhóm hoạt
động chính, tuy nhiên lại chưa hề có một văn bản
hướng dẫn thi hành luật quy định cụ thể. Điều này
dẫn đến tình trạng có rất nhiều các hoạt động để
có thể quy về hoạt động BVMT, tạo nên sự lúng
túng trong việc nhận dạng và phân loại chi phí môi
trường. Chính vì vậy, cần đưa ra các văn bản hướng
dẫn, tiêu chuẩn, quy định có liên quan đến môi
trường và quản lý môi trường chặt chẽ và rõ ràng
hơn nhằm tạo nền tảng cơ sở và hành lang pháp lý
cho việc phát triển hạch toán quản lý môi trường
một cách rõ ràng và cụ thể hơn.
Thứ hai,
công tác BVMT ở nước ta còn chưa được
thực hiện một cách đầy đủ, nên các chi phí được
tính toán dựa trên những khoản mục được chi ra từ
các tổ chức đã không phản ánh đầy đủ những khoản
mục thực tế mà tổ chức phải chi trả để đảm bảo
môi trường theo tiêu chuẩn. Mặt khác, các khoản
chi phí đều được tính vào giá thành sản phẩm, các
DN không bóc tách theo mục đích chi mà toàn bộ
được tập hợp vào các yếu tố chi phí của quá trình
sản xuất kinh doanh. Vấn đề này đã tạo ra sức ép về
môi trường chặt chẽ hơn, yêu cầu một sự thay đổi
trong hệ thống hạch toán truyền thống ở cả góc độ
vĩ mô và vi mô (ban hành các chuẩn mực về kế toán
môi trường...).
Thứ ba,
Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi vào năm
2005 nhưng đến nay vẫn chưa ban hành chế độ kế
Không chỉ nhà quản trị doanh nghiệp, mà ngay
cả chính phủ, tổ chức tài chính, cộng đồng dân
cư... đều quan tâm đến thông tin mà kế toán
môi trường cung cấp, có thể đó là những thông
tin về kế toán môi trường dưới dạng đo lường
bằng tiền tệ, hay những báo cáo về kế toán
môi trường dạng phi tiền tệ.
