TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2016
39
pháp tác động nhằm đạt được các mục tiêu đã đặt
ra của nhà quản trị như: Thông qua tối ưu hóa mối
quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận, đảm bảo
tính hiệu quả, hiệu lực của việc sử dụng các nguồn
lực, để hoạch định và kiểm soát chi phí, để quản
lý toàn diện các hoạt động, để giảm các tổn thất và
nguồn lực, giảm thiểu rủi ro và cao hơn nữa là tạo
ra những giá trị mới sáng tạo cho doanh nghiệp…
Bốn là,
đánh giá hiệu năng quản lý thông qua hệ
thống kế toán trách nhiệm: Hệ thống kế toán trách
nhiệm được thiết lập để có thể ghi nhận, đo lường
kết quả hoạt động của từng bộ phận trong tổ chức.
Trên cơ sở đó, lập các báo cáo thực hiện nhằm phục
vụ cho nhà quản lý kiểm soát được hoạt động và
chi phí của họ. Mục đích của kế toán trách nhiệm
là đo lường qua đó đánh giá trách nhiệm quản lý
và kết quả hoạt động của từng bộ phận trong việc
thực hiện mục tiêu chung của toàn doanh nghiệp.
Có thể nói, cùng với sự phát triển của lý thuyết
và thực tiễn quản trị do yêu cầu phát triển của sản
xuất kinh doanh, của khoa học kỹ thuật, của văn
hóa, văn minh nhân loại mà kế toán quản trị sẽ
ngày càng phát triển và trong mỗi giai đoạn lịch
sử trong mỗi nền kinh tế lại có những sắc thái
riêng biệt. Tuy nhiên, về nguyên tắc tất cả mọi nội
dung cụ thể của kế toán quản trị đều phải dựa
trên việc chi phối bởi những vấn đề cơ bản thuộc
bản chất, đối tượng, mục đích và nhiệm vụ của kế
toán quản trị như trên.
Tóm lại, việc làm rõ bản chất, đối tượng, mục
đích và nhiệm vụ của kế toán quản trị có ý nghĩa
rất quan trọng đối với các nhà quản trị “hiện tại
và tương lai”. Bởi thông qua đó, chúng ta sẽ có
chìa khóa để hình dung bức tranh quản trị để từ
đó có thể tìm ra câu trả lời cho câu hỏi “Phương
pháp hay giải pháp nào tốt nhất nhằm giải bài
toán quản trị hiện nay một cách hiệu quả”.
Tài liệu tham khảo:
1. Các học phần kế toán quản trị của ACCA;
2. Giáo trình kế toán quản trị của Học vi n tài chính;
3. Cost management Accounting and Control – FiFth edition, Don R
Hansen & Maryanne M Mowen, Oklahoma State University.
Nhiệm vụ của kế toán quản trị
Để đáp ứng các mục đích như trên, kế toán
quản trị cần thực hiện các nhiệm vụ sau:
Một là,
tính toán và đưa ra mô hình tối ưu về
nhu cầu vốn cho một hoạt động hay một quyết
định hay một mục tiêu cụ thể. Để thực hiện một
mục tiêu các bộ phận phải tiến hành các hoạt
động. Để thực hiện các hoạt động phải huy động
các nguồn lực đầu vào, nghĩa là doanh nghiệp
phải đầu tư về các loại vốn: ngắn hạn, dài hạn.
Do vậy, nhiệm vụ của kế toán quản trị trong khâu
này, gồm:
(i) Nắm được tổ chức quản lý và quy trình của
hoạt động;
(ii) Nhận diện các loại chi phí liên quan đến
hoạt động hay quyết định, mục tiêu đó;
(iii) Tìm ra cách ứng xử đối với từng loại chi
phí đã nhận diện;
(iv) Xây dựng các chi phí tiêu chuẩn, giá thành
định mức nhằm mục tiêu kiểm soát các chi phí sẽ
phát sinh liên quan đến hoạt động hay quyết định
đó và nhằm đảm bảo tính kinh tế cũng như hiệu
quả của việc sử dụng nguồn lực;
(v) Tính toán các chi phí và đưa ra dự toán (Kế
hoạch về vốn) tối ưu cho hoạt động hay quyết
định đó;
(vi) Phải tư vấn các phương án để nhà quản trị
lựa chọn mua sắm được các nguồn lực tốt nhất,
đảm bảo tính kinh tế trong quá trình huy động
các nguồn lực.
Hai là,
đo lường và tính toán chi phí cho một
hoạt động, sản phẩm hoặc một quyết định một
mục tiêu cụ thể. Việc sử dụng các nguồn lực cho
các hoạt động tạo ra các chi phí của doanh nghiệp
do đó kế toán quản trị có nhiệm vụ: Tính toán,
đo lường, phân bổ chi phí và tính giá thành cho
sản phẩm, hoạt động. Kế toán sẽ phải lựa chọn hệ
thống các phương pháp tập hợp phân bổ chi phí,
tính toán giá thành sao cho hợp lý, khách quan
nhất để đảm bảo các nguồn lực được phản ánh
trong chi phí giá thành là ở mức đúng với thực tế
nhất, được sử dụng hiệu quả nhất.
Trong khâu này, kế toán quản trị còn có nhiệm
vụ so sánh giữa kết quả thực hiện về chi phí, giá
thành với dự toán (kế hoạch) đã xây dựng và với
các chi phí tiêu chuẩn, giá thành định mức và đưa
ra các kiến nghị điều chỉnh kịp thời. Mục đích
nhằm kiểm soát các chi phí và giá thành sao cho
đảm bảo tính hiệu quả và hiệu lực của việc sử
dụng các nguồn lực cho từng hoạt động.
Ba là,
phân tích chi phí, giá thành của các hoạt
động để tư vấn cho nhà quản trị tìm ra các giải
Đối tượng của kế toán quản trị bao gồm các
yếu tố và mối quan hệ giữa các yếu tố nguồn
lực – hoạt động - chi phí - mục tiêu quản trị.
Trong tất cả các yếu tố này thì mục tiêu của nhà
quản trị là nhân tố đầu ra, nhân tố cuối cùng,
nhân tố biến động nhất nhưng lại có ý nghĩa
quyết định chi phối đến các yếu tố còn lại.
