52
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
hạn chế được tình trạng “việc hộ khoán lợi dụng
hoá đơn của cơ quan thuế vì các mục đích hợp
thức hoá chi phí đầu vào cho doanh nghiệp hoặc
các đơn vị sử dụng tiền NSNN”...
Thứ ba, dễ dàng khi xác định số thuế phải nộp từ đó
giúp cá nhân kinh doanh giảm thiểu các chi phí để hoàn
thành nghĩa vụ thuế với Nhà nước.
Về lý thuyết, thu nhập chịu thuế là thu nhập sau
khi đã trừ đi các chi phi để tạo ra thu nhập đó và
các khoản giảm trừ. Trước năm 2015, cá nhân kinh
doanh áp dụng thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế
lũy tiến từng phần trên thu nhập. Tuy nhiên, trình
độ pháp luật và kế toán, tài chính của cá nhân kinh
doanh hạn chế, không phải ai cũng có thể tính được
số thuế phải nộp. Bởi lẽ cá nhân kinh doanh không
thể hiểu được cái nào là chi phí kinh doanh để được
trừ. Nếu thuê dịch vụ thuế thì lại tốn thêm chi phí để
chi cho dịch vụ này, còn nếu tự tính thì khó có thể
chính xác số thuế phải nộp và kê khai không đúng,
không đủ rồi chịu truy thu thuế và bị phạt hành chính
thuế. Mặt khác, chi phí về thời gian để làm tất cả công
việc trên để hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà
nước là rất lớn. Để dễ dàng trong việc xác định số
thuế phải nộp, minh bạch trong việc xác định thu
nhập chịu thuế, Thông tư 92/2015/TT-BTC quy định
cách tính thuế dựa trên doanh thu với thuế suất được
ấn định theo từng lĩnh vực ngành nghề kinh doanh.
Bên cạnh đó, “trong thuế suất ấn định như trên được
xây dựng theo hướng đã tính một khoản chi phí và
giảm trừ gia cảnh cố định”.
Thứ tư, tăng cường quản lý thuế đối với hộ kinh
doanh có quy mô kinh doanh lớn nhằm tăng khả năng
tuân thủ pháp luật thuế và tạo ra sự bình đẳng đối với
chủ thể kinh doanh có cùng quy mô.
Nếu cá nhân kinh doanh sử dụng trên 10 lao
động phải thành lập doanh nghiệp theo quy
định của Luật Doanh nghiệp. Nếu chưa thành
lập doanh nghiệp thì vẫn nộp thuế theo phương
pháp khoán. Trong trường hợp này, cơ quan thuế
có trách nhiệm thông báo với cơ quan đăng ký
kinh doanh cấp tỉnh. Sau đó, cá nhân kinh doanh
buộc phải chuyển đổi thành doanh nghiệp và khi
đó việc nộp thuế chuyển sang tự tính, tự khai, tự
nộp thuế, đồng thời đưa các đối tượng này vào
danh sách quản lý thuế theo tiêu chí rủi ro. Quy
định này vô cùng cần thiết, giúp tạo ra sự bình
đẳng giữa các chủ thể kinh doanh có cùng quy
mô. Trên thực tế, có nhiều cá nhân kinh doanh
quy mô còn lớn hơn cả các doanh nghiệp. Do vậy,
phải bắt buộc thành lập doanh nghiệp để xác lập
quy trình quản lý thuế bình đẳng; Cá nhân kinh
doanh như trên có quy mô lớn, thường xuyên sử
dự kiến, mức thuế dự kiến, cá nhân thuộc diện
phải nộp, không phải nộp thuế tại bộ phận một
cửa của chi cục thuế. Sau đó, danh sách này được
gửi tới Hội đồng nhân dân, Mặt trận tổ quốc cấp
huyện, xã để xin ý kiến. Đồng thời, chậm nhất đến
ngày 20/12 hàng năm Chi cục thuế gửi thông báo
mức doanh thu dự kiến, mức thuế dự kiến phải
nộp trực tiếp cho từng cá nhân kinh doanh. Sau đó,
danh sách này gửi tới Hội đồng tư vấn thuế để xin
ý kiến và lập sổ bộ thuế. Sau cùng, cơ quan thuế
thông báo số thuế phải nộp chính thức tới từng cá
nhân kinh doanh.
Việc công khai trên sẽ giúp cơ quan thuế cấp
trên, các cơ quan có trách nhiệm liên quan dễ
dàng giám sát các hoạt động của cơ quan thuế
cấp dưới. Đồng thời, bản thân cá nhân kinh doanh
cũng tự tính toán số thuế phải nộp và so sánh với
số thuế mà cơ quan thuế đã thông báo để có phản
hồi kịp thời.
Thứ hai, cách xác định doanh thu chịu thuế nhằm
hướng tới quản lý chặt chẽ hơn việc sử dụng hóa đơn và
hạn chế tình trạng sử dụng hóa đơn để giúp các doanh
nghiệp trốn thuế, lậu thuế
Theo quy định trước đây (Thông tư số 111/2013/
TT-BTC), khi cá nhân kinh doanh vừa có doanh thu
khoán vừa sử dụng hóa đơn của cơ quan thuế thì
nếu số doanh thu trên hóa đơn cao hơn doanh thu
khoán mà không phải do thay đổi quy mô ngành
nghề thì cá nhân kinh doanh nộp bổ sung số thuế
tương ứng với phần tăng thêm. Thông tư 92/2015/
TT-BTC quy định “trường hợp cá nhân nộp thuế
khoán có sử dụng hóa đơn quyển thì doanh thu
tính thuế được căn cứ theo doanh thu khoán
và doanh thu trên hóa đơn”. Cùng với đó, theo
hướng dẫn tại Khoản 1.2, Điều 1, Mục I của Công
văn số 2994/TCT-TNCN ngày 24/7/2015 của Tổng
cục Thuế thì doanh thu tính thuế không phân biệt
hóa đơn quyển hay hóa đơn lẻ theo từng số. Điều
này có nghĩa là cá nhân kinh doanh phải nộp thuế
cho doanh thu khoán riêng và doanh thu trên hóa
đơn riêng. Quy định trên có thể dẫn tới tình trạng
số doanh thu chịu thuế cao hơn so với cách tính
quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC nhưng sẽ
Với lãi suất huy động dành cho khách hàng cá
nhân kỳ hạn 7-14 ngày là 1,00%; 1 tháng là 4,5%,
2 tháng là 4,8% thì có thể số tiền thuếmà hộ kinh
doanh đáng lẽ sẽ nộp cho cơ quan thuế nhưng vì
lãi suất huy động cao hơn số tiền bị phạt vì chậm
nộp cho nên hộ kinh doanh không nộp và đemsố
tiền thuế đógửi vàongânhàng.
