TÀI CHÍNH -
Tháng 5/2015
17
Đối với thuế thu nhập doanh nghiệp
Thứ nhất,
thay thế hình thức miễn giảm thuế có
thời hạn sang hình thức khấu trừ thuế đầu tư:
Hiện nay, việc áp dụng ưu đãi thuế TNDN đối
với KHCN được thực hiện cả dưới hình thức ưu
đãi thuế suất, miễn giảm thuế có thời hạn, ưu đãi
cho lợi nhuận mục tiêu và khấu trừ thuế đầu tư
(trong trường hợp trích lập quỹ phát triển KHCN
và đầu tư mở rộng). Tuy nhiên, việc áp dụng thuế
suất ưu đãi và miễn giảm thuế có thời hạn là dựa
trên các cam kết hoặc dự định, kế hoạch đầu tư cho
KHCN chứ không phải dựa trên giá trị đầu tư thực
tế. Còn ưu đãi thuế đối với đầu tư mở rộng - trong
trường hợp đầu tư cho KHCN thì cơ sở phải hạch
toán riêng phần thu nhập tăng thêm do đầu tư mở
rộng hoặc phân bổ theo tỷ lệ giữa nguyên giá tài
sản cố định đầu tư mới đưa vào sử dụng cho sản
xuất, kinh doanh trên tổng nguyên giá tài sản cố
định của DN, dẫn đến phức tạp trong hạch toán
cho DN và khó khăn cho cơ quan thuế trong quản
lý. Vì vậy, trong tương lai, có thể thay thế việc
miễn giảm thuế có thời hạn bằng hình thức khấu
trừ thuế đầu tư - tức là cho phép khấu trừ một tỷ
lệ % nhất định trên tổng giá trị tài sản mới đầu tư
cho KHCN trực tiếp vào số thuế TNDN phải nộp
trong năm tính thuế. Hình thức ưu đãi này có tác
dụng tương tự như việc Nhà nước hỗ trợ trực tiếp
một phần vốn cho DN, tương ứng với khả năng tạo
vốn và tạo thu nhập trên cơ sở kinh doanh có lãi và
thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước.
Muốn áp dụng hình thức khấu trừ thuế đầu
tư cho KHCN có kết quả tốt nhất, phải quan tâm
đến hai vấn đề đó là xác định tỷ lệ khấu trừ thuế
đầu tư và quy định thế nào là giá trị đầu tư cho
KHCN. Trong đó, tỷ lệ khấu trừ cần phân biệt giữa
hai nhóm lĩnh vực ngành nghề và địa bàn khuyến
khích đầu tư, có thể gồm 6 mức (a, b, c, d, e, f), tùy
thuộc vào địa bàn và lĩnh vực ngành nghề đầu tư
và được thể hiện như bảng mô tả sau đây:
Địa bàn
Lĩnhvực
ngànhnghề
Thông thường
(%)
Khó khăn
(%)
Đặc biệt khó khăn
(%)
Thông thường
a
a+b
a+ b+c
Khuyến khích
a+ d
a+ d +e
a+ d +e +f
Tỷ lệ khấu trừ thuế đầu tư cho KHCN cũng có
thể là mức cố định hoặc tăng dần dựa trên mức
tăng của giá trị đầu tư vào KHCN trong năm tính
thuế. Cách thức này có thể khuyến khích các nhà
đầu tư đầu tư với giá trị lớn hơn để được hưởng
ưu đãi nhiều hơn.
nghệ với hai nội dung chính - đó là quy định đối
tượng không chịu thuế đối với máy móc, thiết bị,
vật tư thuộc loại trong nước chưa sản xuất được
cần NK để sử dụng trực tiếp cho hoạt động nghiên
cứu khoa học, phát triển công nghệ và hoạt động
chuyển giao công nghệ theo quy định của Luật
Chuyển giao công nghệ (Điều 5). Bên cạnh đó, mức
thuế suất áp dụng đối với dịch vụ khoa học, công
nghệ theo quy định của Luật KHCN cũng được
áp dụng ở mức thấp là 5% thay cho mức thông
thường là 10% (Điều 8).
Đối với thuế xuất khẩu, nhập khẩu
Luật thuế XK,NK số 45/2005/QH11 ngày
14/6/2005 cũng đã đưa ra quy định miễn thuế đối
với hàng hóa NK để sử dụng trực tiếp vào hoạt
động nghiên cứu khoa học và phát triển công
nghệ, bao gồm máy móc, thiết bị, phụ tùng, vật
tư, phương tiện vận tải trong nước chưa sản xuất
được, công nghệ trong nước chưa tạo ra được; tài
liệu, sách báo khoa học…(Điều 18).
Những vấn đề phát sinh và một số đề xuất
Đối với thuế giá trị gia tăng và thuế xuất khẩu,
nhập khẩu
Theo quy định hiện hành, hàng hóa thuộc loại
trong nước chưa sản xuất được nhập khẩu trực
tiếp phục vụ cho nghiên cứu khoa học và phát
triển công nghệ được miễn thuế NK và thuế
GTGT khâu NK là khá hợp lý, có tính ưu đãi
cao,đồng thời, thuận tiện cho công tác quản lý
thuế. Tuy nhiên, hàng hóa loại trong nước đã sản
xuất được và các dịch vụ mua vào dùng cho phát
triển KHCN vẫn chịu thuế GTGT, trong khi đó
quy định hoạt động chuyển giao công nghệ thuộc
nhóm không chịu thuế nên theo nguyên tắc, sẽ
không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào, ảnh
hưởng không nhỏ đến số vốn dùng cho phát triển
KHCN của DN và làm cho giá thành của của các
công nghệ chuyển giao có thể tăng cao. Bên cạnh
đó, quy định về dịch vụ KHCN chịu thuế suất 5%
cũng không rõ ràng, gây ra rất nhiều tranh cãi
cho DN khi xác định những dịch vụ nào được coi
là dịch vụ KHCN. Vì vậy, để tạo điều kiện thuận
lợi cho DN và đơn giản cho quản lý, nên áp dụng
thống nhất thuế suất 5% đối với hoạt động chuyển
giao công nghệ và dịch vụ KHCN; quy định rõ
ràng danh mục các dịch vụ KHCN, đồng thời, có
các biện pháp kiểm soát chặt chẽ và ban hành các
hình thức xử phạt mạnh đối với hàng hóa NK sử
dụng sai mục đích phát triển KHCN.
