TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2016
75
B
ài viết nghiên cứu cấu trúc thị trường mía
đường Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL),
mô tả thông tin tổng quát về các tác nhân
tham gia trong thị trường mía đường (nông hộ,
thương lái, nhà máy đường, bán buôn đường, bán lẻ
đường, người tiêu dùng), phân tích quá trình cạnh
tranh trên thị trường, khảo sát kênh phân phối trong
cấu trúc thị trường mía đường ĐBSCL (từ nông hộ
đến người tiêu dùng cuối cùng). Bên cạnh đó, sự vận
hành của thị trường mía đường, tập trung vào các
khía cạnh khác nhau của chiến lược kinh doanh như
mua vào, bán ra, vận chuyển, tồn trữ, thương lượng
và ký hợp đồng trong mua bán, tiếp cận thông tin
thị trường của các tác nhân trong kinh doanh.
Khung nghiên cứu
Dựa trên lý thuyết về cấu trúc – sự vận hành – kết
quả (S-C-P) trong lý thuyết ngành, nhóm tác giả đưa
ra khung nghiên cứu được chấp nhận rộng rãi trong
các nghiên cứu về lý thuyết ngành cho rằng các điều
kiện của cấu trúc thị trường xác định sự vận hành
và kết quả thực hiện thị trường. Đồng thời, để đánh
giá thị trường, sự vận hành và kết quả thực hiện
thị trường và hiểu đúng vai trò của từng yếu tố.
Waldman and Jensen (2001) đã liên kết những yếu
tố và các thuộc tính có mối quan hệ trực tiếp lại với
nhau. Việc phân tích cấu trúc, sự vận hành và đánh
giá kết quả thực hiện thị trường được phát triển bởi
Bain (1959, 1968), Clodius và Mueller (1961), Slater
(1968), và Batman (1976). Lý thuyết này cho rằng,
cấu trúc thị trường xác định cách vận hành của thị
trường và bằng cách này thiết lập cấp độ hoạt động
PHÁT TRIỂNTHỊ TRƯỜNGMÍA ĐƯỜNG
KHUVỰC ĐỒNGBẰNG SÔNG CỬU LONG
HUỲNH VĂN TÙNG
- Phó vi n trưởng Vi n Kinh tế - Xã hội TP. Cần Thơ,
PGS.,TS. LƯU THANH ĐỨC HẢI
- Đại học Cần Thơ
Theo cam kết hội nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN, năm 2018 ngành Mía đường Việt Nam sẽ phải
mở cửa hoàn toàn cho các sản phẩm đường của các nước ASEAN. Điều này đồng nghĩa đường nhập
khẩu từ ASEAN vào Việt Nam sẽ chỉ ở mức thuế 5% và không phải chịu hạn ngạch thuế quan và
về dài hạn, khi hội nhập với quốc tế, ngành Mía đường Việt Nam nói chung và ngành Mía đường
Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng sẽ gặp nhiều thách thức. Tìm hướng đi nào để ngành Mía
đường Đồng bằng sông Cửu Long phát triển bền vững trong thời gian tới là vấn đề hết sức cấp
thiết. Đây cũng là nội dung được bài viết tập trung phân tích, nghiên cứu…
•
Từ khóa: Mía đường, hội nhập, cạnh tranh, thuế quan, kim ngạch
của thị trường, là công cụ tiêu chuẩn cho việc phân
tích thị trường.
Trên cơ sở đó, nhóm tác giả tiến hành nghiên cứu
khung phân tích các yếu tố trong cấu trúc, sự vận
hành và kết quả thực hiện thị trường và cuối cùng là
các chính sách của Chính phủ. Mô hình S-C-P thực
hiện thị trường có mối liên quan mật thiết với nhau.
Cấu trúc thị trường, sự vận hành của thị trường có
ảnh hưởng đến kết quả thực hiện thị trường. Sự tác
động ngược trở lại của kết quả thực hiện thị trường
có ảnh hưởng đến cấu trúc và sự vận hành của thị
trường trong dài hạn. Ngoài ra, chính sách của
Chính phủ cũng có tác động trực tiếp đến cấu trúc,
sự vận hành và kết quả thực hiện thị trường. Mô
hình S-C-P ủng hộ những hoạt động can thiệp của
Chính phủ để đảm bảo ưu thế cạnh tranh. Nhóm tác
giả đưa ra mô hình nghiên cứu
(Hình 1)
.
Phương pháp nghiên cứu
Số liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn: Niên
giám thống kê, báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Trà
Vinh để thu thập diện tích, năng suất, sản lượng mía
và số nông hộ trồng mía tại địa phương làm căn cứ
thu thập số liệu sơ cấp.
Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua cuộc điều
tra thực hiện từ tháng 12/2014 đến tháng 04/2015
tại huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, huyện Cù
Lao Dung, tỉnh Sóc Trăng, đây là hai huyện có diện
tích trồng mía lớn nhất. Bên cạnh đó, huyện Trà Cú,
tỉnh Trà Vinh cũng được chọn do năng suất mía cao.
Nghiên cứu sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu
